Bespaar bergen verpakkingsmateriaal met de over-stap op een andere distributieketen

Iedereen die wel eens iets online heeft besteld, herkent het: de doos waarin je product ge-leverd wordt, is vele malen groter dan het product zelf. De helft is lucht. Opgevuld met ge-frommeld papier of zelfs plastic. Het product zelf was ook al verpakt in een doos. Zo levert elke online bestelling een geweldige berg afval op. Kan dat niet anders? Jazeker wel, zegt transportmanagementservice Wuunder, transport kan ook prima zonder die ex-tra doos en al dat opvulmateriaal. Maar dan moet je wel overstappen op een andere inrichting van je distributieketen. Wat overigens ook duurzamer en efficiënter is én betere service levert aan de consument. Daar willen we meer van weten.

Goed, maar niet optimaal

Sinds de coronapandemie neemt online bestellen een vlucht. “En dat is uitstekend nieuws voor het milieu”, zegt Jeroen Gehlen, co-founder van Wuunder. “Een busje kan zo’n 100 pakjes wegbren-gen in een rit. Dat produceert minder CO2-uitstoot dan wanneer 100 klanten met de auto naar de winkel gaan. Het busje en alle bijbehorende transportbewegingen zijn dus groener.” Toch voelt het helemaal niet duurzaam. Onder meer omdat meerdere vervoerders naar dezelfde straat rijden, en vaak ook meerdere keren per dag, om telkens enkele pakketjes te bezorgen. Het ademt inefficiën-tie.

Berg oud-papier

Dan heb je nog al dat verpakkingsmateriaal. Op piekdagen worden er in ons land meer dan twee miljoen pakketjes – in kartonnen dozen – op één dag bezorgd. En hoewel ze slechts eenmaal ge-bruikt zijn en vaak nog in prima staat, belanden vrijwel al die dozen bij het oud-papier, inclusief bij-behorend opvulmateriaal. De berg oud-papier is enorm, gemeenten weten zich er haast geen raad mee. Maar papier is toch recyclebaar? Dat klopt weliswaar, maar al het oud-papier ophalen en ver-werken verbrandt onnodig veel energie. En een product na eenmalig gebruik weggooien is alles-behalve duurzaam.

Je kunt die dozen natuurlijk efficiënter inpakken. Gehlen: “Bol.com nam onlangs een nieuwe ma-chine in gebruik die dozen op maat om producten vouwt. Ze verpak je minder lucht en gebruik je minder opvul- en verpakkingsmateriaal. Daarnaast bestaan er een soort Tetris-applicaties die je helpen meerdere producten zo efficiënt mogelijk in dozen te verpakken.” Dat maakt het al iets be-ter, maar je kunt je ook afvragen of je niet helemaal zonder die extra doos kunt.

Nut van de extra doos

Dozen zijn rechthoekig, ze stapelen makkelijk op tot het plafond van een laadruimte. En ze zijn sterk genoeg om een pakket wijnglazen te beschermen tegen de pakketten hondenbrokken die er toevallig bovenop worden gestapeld. Gehlen: “Om een pakket af te leveren zijn veel transportbe-wegingen nodig. Van de fabrikant gaat het product eerst naar het centrale magazijn van de retai-ler. Het wordt opgehaald door een pakketvervoerder die het naar zijn distributiecentrum brengt. Daar wordt het gesorteerd en per bulk vervoerd naar de juiste regio. Waarna het vaak nog eens gesorteerd wordt en nu overgebracht op kleinere busjes. Die rijden naar de juiste straat, laden de dozen op een steekwagentje en leveren het af aan de klant.” In deze hele keten biedt die extra doos het product welkome bescherming.

Systeem gaat mank

Vandaag besteld, morgen in huis. Deze hele keten van handelingen functioneert kennelijk uitste-kend. Gehlen: “Toch wringt het. Dit systeem met grote distributiecentra op bedrijventerreinen is oorspronkelijk ontworpen voor leveringen met rolcontainers en pallets aan winkels. Toen de eerste leveringen aan consumenten ontstonden – kleine pakketjes met enkele producten – werd dat aan het bestaande systeem toegevoegd. Daar borduren we nog steeds op voort, maar in de kern is het dus helemaal niet bedoeld voor individuele pakketjes.”

We zagen al dat een doos voor de helft is gevuld met lucht. De Correspondent rekende ons voor: op piekdagen worden dagelijks zo’n twee miljoen kartonnen dozen bezorgd. Uitgaande van een gemiddelde doos van een kleine twintig liter inhoud kom je uit op meer dan dertig miljoen liter aan verstuurde pakketten. Als die voor de helft leeg zijn, verplaats je dagelijks zo’n vijftien miljoen liter lucht, meer dan 1.200 bestelbusjes vol. Gehlen bevestigt: “Een eerste grote inefficiëntie in het sys-teem. Een tweede is het aantal transportbewegingen. Van fabrikant naar magazijn naar distributie-centrum naar sorteercentrum naar sorteercentrum naar distributiecentrum. Op elke plek moeten de pakketten uitgeladen, op de lopende band, bekeken en daarna weer ergens ingeladen worden. Met alle tijdsinvestering en kosten van dien én de risico’s op beschadiging, vertraging en vermis-sing.”

Overstappen!

“Ken je Gorillas? Die leveren je boodschappen binnen een uur na bestelling. Dat spelen ze echt niet klaar binnen voornoemde keten,”, vertelt Gehlen, “ze zijn overgestapt op een nieuwe keten. Een verfrissend en uitstekend idee!” Terug naar de tekentafel dus en het ideale proces opnieuw inrichten. Een (over)stap waarbij we het vele verpakkingsmateriaal achterwege kunnen laten en wellicht ook die andere inefficiënties. Hoe ziet die transportketen er dan uit?

City Fulfilment Centers

Gehlen: “In plaats van dat je grote hoeveelheden producten opslaat in een centraal magazijn en van daaruit transport organiseert via distributie- en sorteercentra, sla je kleine aantallen producten op in talloze decentrale magazijnen. En wel zo dichtbij de afnemer dat een fietskoerier het recht-streeks kan bezorgen.” Dat maakt veel transportbewegingen overbodig, net als een hoop van die megalomane distributiecentra. Gehlen vervolgt: “Deze City Fulfilment Centers kun je net als een winkel efficiënt bevoorraden met rolcontainers, waar het aloude distributiesysteem ideaal voor ge-schikt is. Bovendien hoeven de producten niet in een extra doos verpakt te worden, maar volstaat de fabrieksverpakking. Ook voor de uitlevering aan de klant is geen extra doos nodig. Het product kan rechtstreeks in de rugtas of bakfiets van de fietskoerier. En grotere producten kunnen ver-voerd worden met een elektrisch autootje zoals Picnic die ook gebruikt.”

Snellere levering en wellicht zelfs goedkoper

Of je voorraad nu centraal of decentraal opslaat, je hebt ongeveer evenveel ruimte nodig. Het grote verschil is dat je de voorraad nu in porties moet verdelen en die naar meer locaties vervoert. Dat kost geld. Bovendien is opslagruimte op een afgelegen industrieterrein goedkoper – alhoewel dat ook flink in de papieren kan lopen – dan vlakbij woonwijken. Daar staat echter een enorme be-sparing tegenover van distributie- en overslagcentra die je niet meer nodig hebt. Ook is er een leuke bijvangst. Want via deze City Fulfilment Centers kan een product al binnen een uur na be-stelling aan huis bezorgd worden. En er is veel minder kans op schade, vertraging of zoekraken. Bovendien is een ongewenste bestelling gemakkelijk te retourneren: de klant geeft het product ge-woon weer mee aan de fietskoerier.

Minder CO2-uitstoot, minder oud-papier

Gehlen: “Lagere kosten en hogere service zijn natuurlijk mooi, maar de echte winst wordt gevormd door de efficiëntie van het systeem en de duurzaamheid. Er wordt minder lucht vervoerd, wat bete-kent dat er minder transportbewegingen nodig zijn. Dat aantal neemt nog verder af doordat veel ritjes naar distributie- en sorteercentra verdwijnen én doordat de uitlevering veelal met fietskoeriers plaatsvindt. Op de arbeidsmarkt hoef je dus ook niet te zoeken naar schaarse (vrachtwagen)chauf-feurs, maar naar mensen die kunnen fietsen. En al met al zijn er heel veel minder vrachtwagens en busjes op de weg, wat files vermindert en een enorme besparing oplevert in CO2-uitstoot.” Het straatbeeld in de woonwijken verandert ook. In plaats van de vele busjes van pakketdiensten rijden er voortaan fietskoeriers rond, een heel andere beleving. “En de oud-papierbakken blijven dus leeg'', besluit Gehlen lachend. “Enorme hoeveelheden ver-pakkingsmateriaal worden op slag overbodig.