Florian Overkamp van Speakup: 'volgens mij ben ik een vreselijk relaxte baas'

We spreken met de man die de combinatie mens en technologie nooit uit het oog verliest wanneer het draait om snelle, heldere en vooral persoonlijke telecommunicatie anno 2016. Maar hoe is Florian eigenlijk als Eindbaaz?

Bekijk het profiel van Florian Overkamp, oprichter en mededirecteur van Speakup, en je ziet dat de kunst van de telecommunicatie – in de breedste zin van het woord – er al vroeg inzat. Een flinke tijd voordat de Eindbaaz van deze Baaz magazine in 2003 het bedrijf gespecialiseerd in zakelijke telecommunicatie startte, was hij al actief bezig met innoveren. Ook tijdens zijn studie aan de universiteit van Twente. Zat dat van jongs af aan in zijn bloed? ‘Je moet af en toe leren jezelf te ontdekken. Waar gaat het nu eigenlijk over in je leven? Voor mij geldt dat ik steeds weer word getriggerd door menselijk vernuft. En dat moet je breed zien. Het kan net zo goed over de Romeinse waterwerken gaan. De vraag waar het bij mij iedere keer weer om draait, is wat technologie betekent in ons dagelijkse leven. Dat raakvlaak tussen mens, maatschappij en technologie boeit mij enorm’, verduidelijkt Florian.

Is het zo dat de nog jonge Florian het populair wetenschappelijk magazine KIJK opvrat en geboeid op televisie keek naar Chriet Titulaer en zijn 'Wondere' Wereld? Of valt dat mee? ‘Ook dat. Maar het is vooral later gekomen. Ik ben de afgelopen jaren samen met mijn vrouw heel vaak door Europa aan het reizen geweest. De auto in en op de bonnefooi op pad. Om te kijken wat er allemaal gebeurt wanneer je kijkt naar cultuur, architectuur en technologische ontwikkeling. Dan kom je af en toe leuke dingen tegen die we ook voor Speakup gebruiken. Denk aan telecommunicatiemusea, zoals in Boedapest bijvoorbeeld. Dan ga ik van die ouderwetse centrales bekijken. Hartstikke lachen. Maar ook mooi om te zien wat het menselijk vernuft ons heeft gebracht en wat de waarde ervan inmiddels is.’ Florian: ‘Er is een boek met de titel ‘The Victorian Internet’. Deze gaat over de geschiedenis van de seinpaal en de telegraaf en de ontwikkeling tot trans-Atlantische bekabeling. Die veranderde de maatschappij radicaal! Wanneer je het relateert aan dat wat er nu gebeurt - internet en alles wat je daar mee doet – dan zie je dat de internet-tijdspanne heel vergelijkbaar is met de periode tussen de seinpaal en de trans-Atlantische bekabeling. Analogieën tussen die twee periodes zijn er dus absoluut. Ontzettend interessant om te zien.’

Musea en boeken

Het houdt bij de Speakup-oprichter niet op bij de theoretische kant van mens en technologie opgediept uit musea, boeken en televisieprogramma’s. ‘Klopt. Tijdens mijn studie – midden jaren negentig – sloeg ik samen met andere studenten aan het experimenteren. We hadden op de universiteitscampus razendsnelle toegang tot het internet, het world wide web was net ontstaan. Wij wilden weten wat de mogelijkheden daarvan waren.’

Na de studie werkte Florian een korte tijd in de software business, waarna hij zich samen met medestudenten en collega’s bezighield met veilige datacenters. ‘Dat was Virtu (inmiddels Equinix Netherlands, red.). Ik woonde in die jaren op de campus en besloot samen met een groepje anderen de zaken serieus aan te pakken. Tegenover de universiteit stond een gebouw waar ooit een distributiekantoor van de Nederlandse Bank in gevestigd zat. Een pand voorzien van zware kluizen en dikke muren – je kan spreken van high grade-beveiliging’, memoreert Florian. ‘We hebben het dan over een tijd waarin bijna alle datacenters zich nog in de Randstad bevonden. Datacenters van het niveau dat je met een vorkheftruckje door de muur aan de zijkant naar binnen kon rijden, de servers uit de kast schroefde en eenvoudig weer vertrok. Dat pakten wij anders aan. Wij gingen een datacenter bouwen in Enschede en niet in de Randstad. Op een manier waarmee we een hoge kwaliteit konden bieden. Want het ging en gaat nog steeds niet alleen maar over het hosten van enkele websites. Het gaat over meer dan dat. Over bedrijfsdata, processen en opslag, over privacy en beveiliging… You name it!’

Pionierswerk

Voor de mannen achter het datacenter was het zaak om op zoek te gaan naar venture capital, tegelijkertijd werd er gelobbyd en getrokken aan glasvezel- en breedbandinitiatieven in de regio Twente. ‘Dat was absoluut pionierswerk in die tijd’, verzekert Florian. ‘Toen we begonnen konden we alleen voor een megabedrag een twee MB-huurlijntje krijgen. Daar kon je amper een datacenter op draaien, het is weinig efficiënt. De vraag was: hoe los je het op? Dan moet je gaan omdenken. Als de berg niet naar Mohammed komt, moet Mohammed naar de berg toe. Het glasvezelnetwerk wat al aanwezig was in de regio, werd vooral gebruikt om wetenschappelijk onderzoek te doen. Waarom dat netwerk niet openstellen voor bedrijven? Daar zouden wijzelf, maar ook een groot deel van Twente, voordeel van hebben. Om een lang verhaal kort te maken; we kregen de juiste partijen bij elkaar. Er werd een initiatief gestart voor een Nederlands-Duitse internet exchange, de NDIX. Geen commercieel verhaal, want het moest juist een open en transparante marktplaats zijn. Wel de eerste grensoverschrijdende internet exchange. Juist daardoor kreeg deze regio voor grote telecommunicatiebedrijven een flinke aantrekkingskracht’, aldus de ondernemer. ‘Ik zal je dit vertellen: wij zijn er toen, in die jaren, van doordrongen geraakt dat internettoegang een nutsvoorziening moest zijn. Jouw internettoegang moest net zo natuurlijk worden als het water uit de kraan. Daar had je toen echt wel wat voor nodig en het was niet iets wat je als commerciële organisatie in je eentje voor elkaar kreeg. Samenwerking met talloze partijen was noodzaak. Hoe kregen wij de universiteit, de gemeente, de provincie en al die verschillende bedrijven op een lijn? Dat was best een uitdaging, veel praten en overtuigen, de juiste personen zoeken en aan elkaar koppelen. Maar het was een mooie tijd en, minstens zo belangrijk, het project kwam van de grond!’

Internet in je broekzak

Anno 2016 is het internet groot en supersnel. Daar komen weer nieuwe vragen en uitdagingen bij kijken, aldus Florian. ‘Want wat is nu de extra value die ondernemers actief op netwerken de klant kunnen bieden? En wat is het onderscheidend vermogen ten opzichte van de concurrentie?’

Vragen die van groot belang waren toen de Eindbaaz in 2003 met Speakup startte en vandaag de dag alleen maar nog belangrijker. ‘De echte waarde komt van het verbinden van mensen via internet en netwerken. De toegang tot internet wordt steeds meer alomvattend, het zit letterlijk in je broekzak. De hoofdrol is er nu voor de applicaties waarmee jij jezelf met de rest van de wereld kan verbinden.’

Want verbinden, dat is waar Speakup voor staat en waar Florian zich nog steeds intensief mee bezighoudt. ‘Ik heb ideeën, kan stukjes ontwikkelen en het verhaal vertellen, maar ik heb ook andere slimme koppen om me heen. Gelukkig maar. Ik ben geen ras-commerçant en uiteindelijk heb ik ook hulp nodig om het product helemaal tot in de puntjes af te bouwen. En dat doen we allemaal samen. Iedere werknemer draagt op zijn of haar manier bij aan de waarde van het bedrijf. ’Samen met zijn team ontwikkelt Florian inmiddels flink wat jaren innovatieve telecommunicatie oplossingen voor het bedrijfsleven. ‘Zo creëerden we in de beginjaren al de mogelijkheid om telefonie vanuit een datacenter op te zetten op een manier die lijkt op dat wat we nu cloud noemen. Op die manier konden we toen al kleine bedrijven dezelfde faciliteiten bieden die normaliter voorbehouden waren aan grote corporates die er ontzettend veel geld voor betalen. Sec bekeken is dat precies het anarchistische – of liever vrijelijke - element van internet: diensten en technologieën beschikbaar maken voor mensen die er onder andere omstandigheden niet de toegang toe hebben. Dat vind ik het mooie aan Speakup. Zo zijn we begonnen en zo werken we nog steeds.

Chief entrepreneur

Toch is niet alles meer hetzelfde als tien, twaalf jaar geleden. Eigenlijk moeten we Florian geen directeur of CEO meer noemen, maar 'chief entrepreneur'. ‘Waarom? Door de komst van Rick Sulman als collega-directeur en CEO heb ik meer mijn handen vrij om me bezig te houden met de volgende golf, de laatste innovatietrends en hoe deze toe te passen. Op korte termijn en zeker ook op lange termijn’, legt Florian uit. ‘Je maakt met je onderneming verschillende stadia door. Je groeit, letterlijk en figuurlijk. Op een gegeven moment is je team zo groot, dat je taken uit handen moet geven en teamleiders aanstelt. Dat is het traditionele model. Vervolgens heb je ook daar je handen vol aan. Je moet dan oppassen dat je niet wordt overstelpt met zaken die morgen af moeten zijn, waardoor je niet meer ziet wat er overmorgen moet gebeuren. Belangrijk is om de juiste balans te vinden tussen de korte en de lange termijn.’

Als chief entrepreneur heeft Florian meer tijd om goed in de gaten te houden wat de laatste technologische ontwikkelingen zijn binnen internet en telecommunicatie. Vaker kan hij van een afstand zien wat het beste voor zijn bedrijf en product is. ‘Je moet het zo zien: wanneer het knetterdruk is en je staat constant midden in die drukte, dan is het moeilijk om je niet te laten leiden door de waan van de dag. Daar moet je bewust van zijn. Maak regelmatig de keuze om verder te kijken dan die waan. Het werk van vandaag de dag moet zeker gebeuren, maar vergeet die horizon niet. Want wat gaat er in de verdere toekomst voorvallen en hoe spring je daar als ondernemer zo goed mogelijk op in?’

Groeistuipen

Zonder teamwerk en het juiste klimaat op de werkvloer, is er weinig of geen succes. Hoe zou Florian de sfeer binnen Speakup willen omschrijven? ‘Door de jaren heen heeft het bedrijf zich behoorlijk snel ontwikkeld. Het betekent ook dat je in een best korte tijd alle groeistuipen van een jonge onderneming langs ziet komen. Op een gegeven moment merkten we dat door die groei binnen Speakup bepaalde interne afdelingen steeds slechter met elkaar gingen communiceren. Dat moest veranderen en daar zijn we een tijd lang mee bezig geweest. Het was een transitieperiode waarin we moesten nadenken over een belangrijke vraag. We zijn een technologisch bedrijf actief in communicatie. Een bedrijf dat zo direct een eenvoudig mogelijke communicatie voor de klant mogelijk maakt. Hoe bereik je dat dan ook intern, zodat alle werknemers van Speakup zo goed mogelijk met elkaar samenwerken? Het antwoord? ‘Je moet zoveel mogelijk afstappen van de hiërarchische structuur’, aldus de chief entrepreneur.  

Weg met die kamertjes

En hoe zit het met vergaderen? Steeds vaker lees je dat bedrijven de vergadercultuur willen indammen. Is dat bij Speakup ook zo? ‘Uiteindelijk is dat een open deur. Bijna iedereen heeft een verschrikkelijke hekel aan vergaderen, omdat het bijna altijd inefficiënt verloopt. Ook daar gaat het om gedrag. Heb je niets toe te voegen aan een vergadering? Waarom zit je er dan bij? Dat soort zaken moet je durven te benoemen. De meeste problemen zou je met een simpel, kort overleg moeten kunnen oplossen. Het is ook de reden waarom we begin dit jaar zijn verhuisd naar een locatie die helemaal open is. Weg met die kamertjes waar twee of drie mensen werken. Iedereen kan zijn eigen plekje zoeken en ook ik zit aan een bureau tussen de rest van de collega’s. En dat bureau is bijna iedere dag een andere. Op die manier krijg je wisselende settings waardoor de lijnen tussen de collega’s korter worden en er meer besef onderling is over wat we met zijn allen aan het doen zijn. En terugkomend op dat vergaderen: door zo’n open ruimte is dat minder nodig omdat je veel directer met elkaar werkt. Je weet waar jouw collega’s mee bezig zijn  omdat je meer meekrijgt van de dagelijkse gang van zaken. Bedrijfsbreed.’

Verantwoordelijkheid nemen

Een vraag die we altijd in deze rubriek stellen – hoe moeilijk ook – is wat voor een baas de Eindbaaz precies is. Of hoe denkt Florian dat zijn collega’s hem zien? ‘Ik sta open voor de manier waarop mensen hun eigen ding willen doen. Dat heeft te maken met het feit dat de eerste mensen die we aannamen stuk voor stuk van de universiteit kwamen. Die zijn allemaal slim genoeg om voor zichzelf te bepalen hoe ze hun werk moeten doen. Die moet je niet vertellen hoe jij denkt dat het moet’, aldus Florian. ‘Volgens mij ben ik een vreselijk relaxte baas. Er worden bij ons geen mensen afgestraft als ze eens een keer iets fout doen. Ik zal je dit vertellen: op het moment dat personen hun eigen werk in kunnen delen, kunnen ze ook de verantwoordelijkheid nemen om uitdagingen op te lossen. Ingrijpen van bovenaf moet de uitzondering zijn. Weet je, ik ben als ondernemer echt niet onmisbaar om het bedrijf draaiende te houden. En daar heb ik geen enkele moeite mee. Ik heb vertrouwen in de mensen die voor Speakup werken.’

Bewijs dat deze manier van werken werkt, is er absoluut. Florian: ‘De meeste medewerkers van het eerste uur werken nog steeds bij ons. Het verloop is klein. Het gaat er om dat je een samenhang creëert die voorbij gaat aan het feit dat je achter een computer zit en je uren draait. Als je jouw eigen drive, je eigen ‘why’ kan koppelen aan je werkzaamheden, dan is er geen noodzaak om iets anders te gaan doen. Dan zit je op je plek, omdat je doet wat je leuk vind en waar je goed in bent.’

​Gemeenschappelijk doel

Terug naar dat wat Speakup naar buiten toe doet. De toekomst van (tele)communicatie. Hoe ziet Florian die voor zich? ‘We hebben steeds meer te maken met een omgeving waarin je meer communiceert van mens tot mens in tegenstelling tot van toestel tot toestel. Dat lijkt een subtiel iets, maar het moet veel minder vaak gaan over de vraag met welk apparaat – de telefoon op je bureau, je laptop, je smartphone, WhatsApp of sms – ik je kan bereiken, zo lang ik je maar kán bereiken. Dat soort fricties moeten uit onze communicatie en dat gaat zeker ook lukken. We hebben er nog wel een aantal jaar van ontwikkeling voor nodig maar de bouwstenen zijn er. Nu moeten we ze nog op een zo eenvoudige en intuïtieve manier toe gaan passen.’ En de toekomst van Speakup zelf? Zit er een plafond aan de groei? ‘Nee. Er zit zoveel potentie in de markt, die moet de organisatie kunnen en willen pakken. Er is geen bovengrens. Maar we moeten wel beheersbaar groeien. Ik beschouw Speakup als een organisme. Speakup medewerkers kunnen allemaal hun inbreng hebben, hun visie vormen op het gemeenschappelijke doel van Speakup. Zo groeit het bedrijf door de ontwikkeling van de mensen in het bedrijf. Dat is zo belangrijk.’

Voorlopig is Florian nog niet klaar met Speakup. ‘Zeker niet. Kijk, op het moment dat Speakup een organisatie is waar alleen maar belminuutjes worden weggezet, is het voor mij klaar. Maar dat zal niet snel gebeuren. Onze filosofie is en blijft communicatie voor iedere ondernemer, groot of klein, bereikbaar zijn zoals jij dat wilt en bovenal het geheel niet moeilijker dan nodig. Gecombineerd met de nieuwste ontwikkelingen die we nu en in de toekomst aanbieden. Daar gaan we gewoon mee door. Dat beloof ik je.’