Iedereen kan iets leren van de Italiaanse maffia

28. juli 2022 - 12:22

Door: Redactie Baaz

Achter het leed van de Italiaanse maffia gaan eeuwenoude zakelijke tradities schuil waarvan moderne bedrijven wel wat zouden kunnen leren. Maffiaorganisaties zijn miljardenbedrijven die veel succes hebben met onorthodoxe maar effectieve methoden.

Het is niet de bedoeling van auteur Jan-Joost Kroon om de Italiaanse maffia te verheerlijken, want zij veroorzaakt veel leed. Maar, stelt Kroon in zijn boek Van capo tot ceo, wanneer je de criminele elementen van deze bedrijven bevriest en puur kijkt naar de bedrijfsvoering zijn er wel degelijk lessen te leren voor normale organisaties, bijvoorbeeld op het gebied van leiderschap, communicatie, samenwerking en recruitment. Kroon beseft dat zijn stelling misschien zorgt voor een opgetrokken wenkbrauw, maar hij vraagt zijn lezers om de werkwijze van de maffia eens te bekijken vanuit een ander perspectief.

Transparantie, diversiteit, coachend leidinggeven: moderne bedrijven wringen zich in bochten om zich zo menselijk op te stellen. Daarmee word je een populaire werkgever en bovendien is het goed voor je imago, wat uiteindelijk ook goed is voor je reputatie. Het werkt, erkent maffiadeskundige Jan-Joost Kroon in zijn boek Van capo tot ceo, maar de menselijke aanpak is niet zaligmakend. Traditionele organisaties als de maffia gaan beperkt met de tijd mee, maar zijn al bijna tweehonderd jaar onverminderd succesvol: hoe krijgen ze dit voor elkaar?

De maffiaorganisaties in zijn boek Van capo tot ceo zijn internationale miljardenbedrijven. Dat zijn ze niet geworden doordat ze hun zaakjes niet op orde hebben. Zij hebben bijvoorbeeld duidelijke structuren, goede interne afspraken en werken vanuit een gezamenlijk geloof. Dit zijn enkele (van de vele) elementen die hen succesvol maken en de continuïteit waarborgen.

Ideologie is geen marketing

Een van de sterkste punten van de Italiaanse maffia, iets wat de medewerkers en hun directe omgeving met elkaar verbindt, is een gedeelde ideologie. Ze werken samen aan een gezamenlijk doel en doen dit conform de kernwaarden die in het dna van de medewerkers zit. Kroon ervaart dat moderne bedrijven voor het benoemen van hun kernwaarden zo veel mogelijk hippe marketingtermen noemen om maar aantrekkelijk te zijn voor nieuwe medewerkers, klanten of financiers. Maar kernwaarden, die zijn er vanaf het begin van de organisatie: die veranderen niet. Kernwaarden die door een kleine groep van managers wordt bedacht tijdens een heidag zijn er in veel gevallen alleen voor de bühne.

Bij de maffia zijn kernwaarden als loyaliteit en eer geen marketingdoelen, ze behoren in de ogen van maffialeiders authentiek te zijn. Je kunt ook alleen opklimmen in de organisatie als je blijk hebt gegeven van je onomstotelijk bewezen loyaliteit.

Vijftig jaar geleden verscheen de film The Godfather in de bioscoop, met acteur Marlon Brando in zijn rol als Don Vito Corleone, alias de ‘Godfather’. De wereld maakte kennis met de maffia, en veel mensen vonden de rol van Don Corleone intrigerend. Maar zijn leiderschapsstijl druist in tegen alle moderne wetten van gelijkheid binnen een organisatie. Maar één ding is zeker, benadrukt Kroon met klem, hij was wel de baas, hij hakte knopen door en de rest van de organisatie had respect voor zijn keuzes. In sommige gevallen is dit type leiderschap wenselijk voor bepaalde organisaties of situaties. ‘Er is niets principieels mis met dit type leiderschap,’ zegt Kroon: ‘Liever iemand die bepaalt wat de koers gaat worden en scherp aan de wind durft te varen, dan oeverloos met elkaar overleggen wat leidt tot een klapperend zeil en de vraag of de bestemming ooit wordt bereikt.’

Een ander perspectief

In zijn boek Van capo tot ceo beschrijft Kroon de bedrijfsvoering binnen verschillende Italiaanse maffiaorganisaties. Hij trekt er ook lessen uit die moderne organisaties en managers kunnen inzetten. Communiceer in begrijpelijke taal, wees beperkt transparant, zorg voor helderheid in taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en organiseer niet alleen een bonusregeling maar ook een malusregeling. Zorg voor leiders die leidinggeven, investeer voldoende tijd in het aantrekken van nieuwe medewerkers en zakenpartners die bij je organisatie passen; deze en andere lessen krijgen volgens Kroon te weinig aandacht in moderne organisaties, terwijl ze hun nut hebben bewezen. Met dit boek wil Kroon mensen en organisaties prikkelen om eens vanuit een heel ander perspectief naar zichzelf en hun eigen organisatie te kijken. Want hoe gek het ook klinkt, iedereen kan iets leren van de Italiaanse maffia.

Over Jan-Joost Kroon

Jan-Joost Kroon heeft zich als bedrijfskundige, organisatieadviseur en spreker gespecialiseerd in de Italiaanse maffia. Hij kent als geen ander de zwarte kanten van deze criminele organisaties, maar schrijft en spreekt enthousiast over de sterke kanten van de bedrijfsvoering van de Italiaanse maffia.