Maatschappelijk verantwoord ondernemen volgens Van Houtum

Van Houtum is koploper op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Hoe dat in zijn werk gaat? Daar vertelt Rob Stevens (foto), Business Unit Manager bij Van Houtum, ons over. 'Toen Van Houtum startte was MVO natuurlijk nog geen thema. Net als milieu. Tegenwoordig is dat wel anders. Maar op het moment dat je ons bedrijf gaat ontleden op het gebied van MVO zie je dat de persoon hier enorm belangrijk is en zelfs centraal staat. Dat was wel van begin af aan het geval bij Van Houtum. Luister maar naar de verhalen van de mensen die hier sinds een lange tijd werken', legt Rob uit.

​'De oprichters zeiden al dat je de beste machines kunt plaatsen, maar wanneer de mensen die er mee moeten werken niet tevreden zijn, zullen zij de machines niet goed aansturen en komt er nog weinig goeds uit. Dat betekent dat je alle mensen met wie je werkt, niet alleen het personeel, maar ook het gehele netwerk om een onderneming heen, juist moet behandelen. En dat is ook een vorm van MVO.'

Gat naar de arbeidsmarkt

Al jaren biedt Van Houtum – het bedrijf is ook partner van MVO Nederland, de nationale kennis- en netwerkorganisatie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen - mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werkervaringsplaatsen. Die mensen werken in de fabriek, maar ook in het kantoor. Zij leren zaken als arbeidsritme opdoen, concrete vaardigheden maar ook omgaan met werkafspraken. 'We hebben eens het verzoek gehad om dakloze mensen te sponsoren. Daarop hebben we 'nee' gezegd. Het leek ons een veel beter idee om die mensen een paar uur per week mee te laten werken in het bedrijf. Op die manier verdienen ze geld voor het bedrijf dat hen helpt en wordt het gat naar de arbeidsmarkt een stuk kleiner. Naast plaatsingen in het kader van de participatiewet is het één van de vele andere initiatieven die je in onze organisatie ziet. En dat is inmiddels standaard, het zit in het DNA van Van Houtum en is niet iets waarover we hoog van de toren moeten blazen.' 

Zoals gezegd is Van Houtum al ruim 80 jaar actief in de wereld van hygiënepapier en een betere toilethygiëne. Een wereld waar nog zeer veel te winnen valt wanneer het aankomt op MVO en milieu. Het is ook precies wat het Limburgse bedrijf doet. 'Klopt. Toiletpapier is het op een na meest milieubelastende product dat we dagelijks gebruiken. De hoeveelheid papier die we met ons allen gebruiken is zo groot, dat de impact ervan logischerwijs ook enorm is', benadrukt Rob.

Water- en energieverbruik

'Hoe wij die impact verkleinen? Het begint bij de grondstoffen. Sinds 45 jaar is oud papier de basis van onze producten. De meeste mensen denken dat dat al duurzaam produceren is, want: gerecycled papier. Dat is een verkeerde aanname. Want het kringlooppapier is altijd vervuild. Denk aan de inkt of vulstoffen. Aan ons de taak om het papier eerst schoon te maken. Daar heb je onder meer enorm veel water voor nodig. Water dat we ook steeds weer opnieuw gebruiken gedurende het proces, zodat je geen 15 liter per rol toiletpapier nodig hebt, maar een halve liter.'

Dat scheelt veel water. Water dat na gebruik voor het schoonmaken ook weer uit het papier moet worden gehaald. Iets dat veel energie kost. 'Kortom, het proces slurpt letterlijk veel water en veel energie. De noodzaak om het gebruik in te dammen is gigantisch en daarom innoveren we steeds weer meer om nog zuiniger te produceren. Dat lukt behoorlijk. We gebruiken ongeveer een derde van het water dat andere bedrijven in deze industrie verbruiken. Qua energie zitten we op twee derde. Toch wil Van Houtum nog milieubewuster produceren, dus we blijven naar verdere innovatieve oplossingen zoeken. Je bent daar nooit mee klaar.'

Alternatieven voor oud papier

Dat Van Houtum al goed op weg is, mag duidelijk zijn. Inmiddels is het bedrijf op dit terrein de duurzaamste binnen Europa. 'De meeste klanten - voornamelijk bedrijven - die bij ons afnemen hebben dat door en denken graag met ons mee. We praten met hen niet alleen over het afnemen van ons papier. Indirect zijn ze ook onze leveranciers', legt Rob uit. 'Dat klinkt vreemd, maar is het niet. Oud papier is onze grondstof. En waar komt veel gebruikt papier vrij? Bij de klant. Via kantooromgevingen bijvoorbeeld, maar ook de horeca. Gebruikt papier dat wij weer als grondstof gebruiken.'

Toch komt er steeds minder oud papier in de omloop omdat meer bedrijven opletten wanneer het aankomt op papierverbruik. Minder printen is voor velen een belangrijk doel. Dat betekent wel dat Van Houtum daaruit steeds minder grondstof haalt. 'Op zich alleen maar goed, natuurlijk. We willen echter geen oud papier uit de VS of Azië importeren. Daar is weinig duurzaam aan. Het moet wel lokaal gebeuren. Een paar jaar terug zijn we gaan zoeken naar alternatieven. Want wat is er allemaal beschikbaar om ons heen?'

Het antwoord klinkt even simpel als verrassend. 'Weet je dat er ook bepaalde grassoorten zijn waarvan wij toiletpapier kunnen maken? Ook zijn we in contact gekomen met HEDRA, een stichting die kartonnen drankverpakkingen inzamelt. Dat is geen papier. Er zitten zeker papiervezels in, maar ook kunststoffen en aluminium. Wat we gedaan hebben is de zogenaamde 'Omnipulper' ontwikkelen en bouwen. Deze machine scheidt de papiervezels van de kunststoffen en het aluminium. Op die manier kunnen we het drankkarton verwerken tot toilet- en hygiënepapier.'

Rob: 'Een andere voor de branche unieke grondstof zijn de etiketten van bijvoorbeeld bierflesjes. Daarnaast kijken we momenteel naar de mogelijkheden die olifantsgras en koffiebekers kunnen bieden. Samengevat: het 'gewone' oud papier wordt steeds minder, dus wij kijken wat de andere mogelijkheden zijn. Wat is er nog wél beschikbaar? In onze omgeving. Daar gaat het nu om!'

Van Houtum hecht veel waarde aan de interactie met de klant. Rob vertelde het al. 'We vragen hen mee te denken en het levert af en toe bijzondere maar bruikbare ideeën op. Weet je, we zijn weliswaar een papierfabrikant, maar leveren totaaloplossingen tot aan zeep en luchtverfrissers toe. Dat stoppen we in dispensersystemen die we na gebruik graag terug willen om het weer als grondstof voor nieuwe dispensers te gebruiken.'

Grondstoffenrotonde

Wie denkt dat Rob klaar is met het geven van voorbeelden hoe Van Houtum MVO en milieubewust produceren slim in de praktijk brengt, die heeft het mis. 'Ik noemde al het water en de energie. Maar er zijn ook nog de chemicaliën die we gebruiken om het papier schoon te maken. Het is ons gelukt om die schadelijke chemicaliën om te zetten in cradle-to-cradle onschadelijke stoffen. Want waarom zou je papier 'schoonmaken' met schadelijke stoffen die alsnog in het milieu terechtkomen?'

'Het is onze ambitie om elke dag een stukje duurzamer te worden', vertelt Rob. 'Met die ambitie in het achterhoofd blijf je steeds weer innoveren en doorontwikkelen. Een andere ambitie is om geen afval meer te produceren. Ik weet dat het iets is wat vele andere bedrijven ook roepen, maar ik geef je een voorbeeld uit de praktijk. Zo zijn er verontreinigde en te korte papiervezels die vrijkomen uit het productieproces. In het verleden werden die vezels afgevoerd en elders verbrand of op de afvalberg gestort. Wat wij gedaan hebben is brainstormen met een naburige leverancier van golfkartonnen dozen. Zo kwamen we erachter dat wat voor ons een afvalstof is, voor hen juist als grondstof bruikbaar is. Resultaat: wij hadden geen afval meer en het andere bedrijf minder kosten van inkoop dankzij het gebruik van onze reststoffen in hun golfkartonnen dozen. Dozen die wij weer terug kochten om er onze producten in te verpakken. Hetzelfde gebeurt met de kunststoffen die uit de drankverpakkingen komen. Wat kunnen we daar mee? Er is altijd een oplossing.'

'Onze algemene directeur zegt het zo: 'Van Houtum wil een grondstoffenrotonde worden'. Dat lukt nog niet voor de volle honderd procent, maar het gaat steeds beter', besluit Rob.