Nieuwe fraudetrucs zorgen voor meer financiële schade

In de afgelopen 6 maanden ontving de Fraudehelpdesk bijna 30.000 fraudemeldingen, een stijging met 38 procent ten opzichte van de eerste helft van vorig jaar. Een deel van deze melders was ook financieel gedupeerd: er werd door hen voor ruim 27 miljoen euro aan schade gemeld. Dat bedrag is ruim 44 procent hoger dan in de eerste helft van 2023. Daarnaast kregen we via de geautomatiseerde valse-e-mailcheck een kleine 300.000 verdachte e-mails toegestuurd.

De stijging van het totaal aantal meldingen was zichtbaar binnen een aantal verschillende fraudevormen, waaronder (bank)helpdeskfraude en  beleggingsfraude.

Bankhelpdeskfraude begint met een telefoontje door een nep-bankmedewerker. Volgens deze ‘bankmedewerker’ is er sprake van een digitale of financiële dreiging, waardoor het (spaar)geld van de gedupeerde zogenaamd moet worden overgemaakt naar een speciale rekening die wél veilig zou zijn. Vaak komen deze nep-medewerkers daarna nog aan de deur om het bankpasje op te halen en soms ook waardevolle spullen mee te nemen (zogenaamd voor in de bankkluis). Met name 55-plussers worden op deze manier benaderd.

Dat deze fraudevorm nog steeds zo succesvol is, heeft mogelijk te maken met een relatief nieuw truc: vaak ontvangen de slachtoffers eerst een phishingmail, waarin wordt gevraagd naar persoonlijke gegevens als de naam, het bankrekeningnummer en een telefoonnummer. Wanneer dit is ingevuld, worden de slachtoffers gebeld door de ‘bankmedewerker’. Deze vertelt dat het slachtoffer mogelijk gereageerd heeft op een phishingmail, omdat de bank nu een dreiging ziet op de rekening. Vaak geloven mensen direct dat dit echt waar is, omdat ze toch wat twijfelden over die e-mail. De financiële schade door deze werkwijze was bijna 5 miljoen euro.

Beleggingsfraude zorgde opnieuw voor een piek in gemelde financiële schade: een kleine 14 miljoen euro. Dat is in een halfjaar bijna evenveel als in heel 2022 werd gemeld. Een belangrijke oorzaak voor deze stijging is de geraffineerde combinatie met datingfraude, waarvoor het afgelopen half jaar veel media-aandacht was. Een zogenaamde online datingpartner verleidt de gedupeerde geraffineerd om óók te gaan beleggen. Hij of zij zal wel uitleggen hoe dat werkt.

Een andere opvallende werkwijze die per individu tot veel financiële schade leidt, heeft de maken met frauduleus thuiswerk. Geïnteresseerden in bijverdienen vanuit huis, kunnen via een online omgeving ‘taken’ uitvoeren. Deze taken bestaan uit het reviewen of beoordelen van producten of diensten die zij meestal helemaal niet gebruikt hebben. Wanneer de thuiswerkers niet genoeg taken hebben afgerond binnen een bepaalde tijd, moeten ze zelf iets bijbetalen. Soms wordt beloofd dat ze extra geld kunnen verdienen wanneer zij zelf geld inleggen. Ook bestaat er de mogelijkheid online te investeren in cryptovaluta. In het online account lijkt een aardige winst zichtbaar. Maar deze winst of een salaris wordt nooit uitbetaald.

Dat is niet alleen een financiële strop voor deze thuiswerkers, een kleine 2 miljoen in totaal, maar het betekent helaas ook dat reviews niet langer zonder meer te vertrouwen zijn. Omdat de ‘thuiswerkers’ op deze manier meewerken aan misleiding van (andere) consumenten, zullen zij zich mogelijk niet altijd bij ons melden wanneer zij zelf gedupeerd zijn.

In de eerste maanden van het jaar zagen we ten opzichte van 2023 een afname in het aantal slachtoffers en financiële schade door hulpvraagfraude. Dat is het bekende ‘appje’ van een familielid om geld, dat tegenwoordig vaak voorafgegaan wordt door een sms met het verzoek zélf een WhatsAppbericht te sturen naar een bepaald nummer. Helaas zien we sinds juni weer een forse stijging in deze categorie dus die daling zet mogelijk niet verder door.