Slim bouwen: de toekomst in energiebesparing

De bouwsector is een grote veroorzaker van CO2-uitstoot en heeft een te hoog energieverbruik. Op 22 april 2008 ondertekenden ministers Vogelaar (Wonen, Wijken en Integratie) en Cramer (Ruimte en Milieu) een akkoord met NEPROM, NVB en Bouwend Nederland. Het akkoord betreft energiebesparing in de nieuwbouw: het energieverbruik in nieuwe winkels, woningen en kantoren moet in 2015 de helft lager zijn dan anno 2008. Het akkoord is een sectorakkoord dat is aangekondigd in de nota Nieuwe energie voor het klimaat, die deze kabinetsperiode het uitgangspunt vormt voor klimaatbeleid.

Pearl River Tower

In 2005 presenteerde architectenbureau SOM plannen voor een kantoortoren in Guangzhou, China, met als doel de meest energie-efficinte wolkenkrabber ooit te bouwen. Het 309 meter hoge en 71-verdiepingen tellende gebouw moet in 2009 klaar zijn.

Faalkosten.
Dat er in de bouw veel te verbeteren valt, wordt onderschreven door prof.dr.ir. Jos Lichtenberg, schrijver van het boek Slim bouwen en hoogleraar aan de TU Eindhoven. De bouwindustrie is verantwoordelijk voor 35 % van al het afval en verbruikt 40 % van de energie. Een kwart van al het goederentransport is bouw gerelateerd in Nederland. Lichtenberg geeft nog meer opmerkelijke cijfers: industrieel bouwen ofwel slim bouwen (waarbij een groot gedeelte van het realisatieproces in de fabriek plaatsvindt) heeft 1 % faalkosten (kosten gemaakt door fouten in de bouw) met een rendement van 5-15%, terwijl traditioneel bouwen precies het omgekeerde laat zien, namelijk 5-15% faalkosten en 1% rendement. Naast een positievere kosten-batenverhouding geeft slim bouwen een reductie van gewicht, volume en energie.

Wie doet het licht uit?
Het bedrijfsleven en de ministers legden in het akkoord vast dat de komende jaren het energiegebruik in de nieuwbouw fors wordt teruggebracht door brede toepassing van bewezen technieken. En bewezen techniek is aanwezigheidsdetectie: verlichting gaat alleen aan wanneer er daadwerkelijk iemand aanwezig is in een kamer in een kantoorgebouw.
Volgens het akkoord moet de energieprestatie beter aansluiten bij het werkelijke energiegebruik, waarbij het gedrag van gebruikers of bewoners een rol speelt en aanpassingen aan het gebouw of huis zelf uitkomst kunnen bieden. Bijvoorbeeld door toepassing van domoticasystemen die het energieverbruik in een woning omlaag kunnen brengen door verwarming en verlichting slim aan te sturen.

Energieneutraal.
In het akkoord is ook afgesproken dat er tien experimentgebieden komen, waar op grote schaal ervaring wordt opgedaan met zeer energiezuinige woningen. Het streven is om in 2020 volledig energieneutrale gebouwen op te leveren.
Volgens Casper Bontenbal, marketeer bij Isolectra, is dit mogelijk. "Zelfs in moderne kantoorgebouwen met de meest efficinte verlichtingsarmaturen kan met het toepassen van eenvoudige systemen vaak 50% op de energiekosten voor verlichting worden bespaard. Door slimme installatietechnieken blijft de investering laag, zodat de producten zich in zeer korte tijd terugverdienen. Ook in bestaande gebouwen! Door de combinatie met intelligente gentegreerde besturingssystemen, energieopslag en alternatieve bronnen gaan deze systemen zeker voor een energieneutraal gebouw zorgen."