COVID-19 verhoogt ziekteverzuim: dit is hoe je daarmee omgaat

Werknemers en bedrijven zijn somber gestemd en dat is terug te zien in het stijgend aantal ziek-meldingen. Dat concludeert Arbo Unie op basis van recente cijfers. De toename is in bepaalde sectoren niet verrassend, aangezien mensen met een verstopte neus zich nu moeten laten testen voor ze weer aan het werk mogen. Het aantal ziekmeldingen bij de overheid, financiële instellingen en in de ICT branche nam echter ook flink toe, terwijl in deze sectoren veel thuis wordt gewerkt. Een verkoudheid is dan niet per se een reden voor ziekmelding.

Nieuwe maatregelen vallen zwaar

Arbo Unie merkt dat de nieuwe maatregelen van eind september zwaarder vallen dan de eerdere maatregelen. Dat thuiswerken zowel op fysiek als sociaal vlak ongezond is, was al bekend. Gebrek aan duidelijkheid speelt volgens de arbodienst echter ook een grote rol bij de huidige toename van ziekmeldingen. Prof. dr. Roelen, bedrijfsarts bij Arbo Unie en hoogleraar Verzuim en Werkfunctioneren aan de Rijksuniversiteit Groningen: 'Tijdens de eerste lockdown was iedereen nog vol goede moed, nu vragen mensen zich af hoe lang dit nog gaat duren. Maanden? Een jaar? Jaren?' Mogelijk speelt ook mee dat mensen, meer dan in het voorjaar, bang zijn om besmet te raken met het coronavirus. Vanwege de ziekte zelf, maar ook omdat de diagnose beladen is. Roelen: 'We merken dat de omgeving van mensen vaak heftig reageert op een positieve testuitslag. Er is een soort collectieve schrikreactie, terwijl veel mensen goed herstellen van het virus.'

Opvallende verzuimcijfers

Roelen zag dit jaar al eerder opvallende cijfers op het vlak van ziekmeldingen. 'Eerder dit jaar piekten de ziekmeldingen in maart, maar zagen we juist historisch weinig ziekmeldingen tijdens de lockdown die volgde in april en mei. Vermoedelijk omdat thuisblijven toen al een feit was en de economische onzekerheid bovendien een dempend effect op de ziekmeldingen had. Als mensen vrezen voor hun baan melden ze zich niet zo snel ziek.'

Invloed bedrijfsleven

Volgens Arbo Unie zou de overheid een grote rol kunnen spelen in het terugdringen van het ziekteverzuim door een duidelijk perspectief te bieden, bijvoorbeeld een routekaart, zoals de overheid nu voorstelt die aangeeft welke maatregelen gelden bij welke aantallen coronabesmettingen. Ook het bedrijfsleven kan invloed uitoefenen door in gesprek te blijven met werknemers. Niet alleen met degenen die door ziekte niet kunnen werken, maar ook met de mensen die zich zorgen maken als gevolg van de crisis. Roelen: 'Zoek als bedrijf niet naar makkelijke oplossingen, maar luister naar ervaringen van werknemers en probeer daar oplossingen uit te halen. Toon oprechte interesse in hoe het met werknemers of collega’s gaat. Onzekerheid en sociaal isolement zijn, zonder extra aandacht voor elkaar, de basis voor somberheid. Juist nu is de verbinding met elkaar, in het werk en in de samenleving van groot belang.'

Niets nieuws

Het TNO onderzocht en onderstreepte dat de gemiddelde Nederlandse medewerker voorafgaand aan de coronacrisis zo’n zeven dagen per jaar ziek was. Heb je tien medewerkers in dienst, dan heb je het dus al gauw over zo'n 70 verzuimdagen. En dat kost jou als werkgever een hoop geld. Als je er op tijd bij bent, kun je in aardig wat gevallen het ziekteverzuim inperken of zelfs voorkomen.

Stress

Uit onderzoek van TNO blijkt dat 26 procent van het verzuim werkgerelateerd is. 36 procent van dit verzuim wordt veroorzaakt door werkstress. Zo heeft één op de zeven werknemers last van burn-out klachten. Daarbij is het opvallend dat steeds meer jonge werknemers in de leeftijdscategorie van 25-35 jaar last hebben van werkstress en lopen er zo'n 240.000 jonge werknemers rond met burn-out klachten.

Het feit op zich is natuurlijk al erg. Maar verzuim door werkstress duurt meestal ook nog langer, gemiddeld zo'n 30 dagen, en de kosten per werknemer zijn flink hoger, namelijk zo'n 7.800 euro. Reden genoeg om hier als werkgever dus serieus naar te kijken, als je dat al niet doet.

Door problemen tussen medewerkers en managers op zijn beloop te laten, kom je haast altijd uit bij een hoog ziekteverzuim en hoge kosten. Als je kijkt naar alle werkgevers in Nederland samen, zorgen slechte onderlinge verhoudingen voor zo'n 1,7 miljoen verzuimdagen en tussen de 450 en 680 miljoen euro aan ziektekosten.

De signalen

Om jouw werknemer adequaat te kunnen helpen, is het belangrijk om eerst te weten wat de oorzaak is van het verzuim. Vervolgens kun je kijken welke opties je hem of haar het beste kunt aanbieden.

Tip 1. Signaleer zo snel mogelijk dat jouw medewerker last heeft van werkgerelateerde stress. Hoe sneller je handelt, hoe beter het voor iedereen is.

Tip 2. Zorg voor voldoende opleiding-en ontplooiingsmogelijkheden.

Stress wordt ook veroorzaakt door het gevoel dat je het werk niet (meer) aan kunt. Of door het gevoel dat je overgekwalificeerd bent en niet op waarde wordt geschat.

Tip 3. Benoem een vertrouwenpersoon waar medewerkers terecht kunnen. Dat kan een werknemer van je zijn of iemand van buiten je onderneming. Belangrijk daarbij is dat diegene ook de mogelijkheden krijgt om maatregelen voor de werknemer of hemzelf te nemen. Het is al een hele stap als een medewerker naar een vertrouwenspersoon toe gaat. Als dat vervolgens geen resultaat geeft, wordt het vertrouwen van de werknemer flink geschaad.

Afwisseling en waardering

Na werkstress zijn de arbeidsomstandigheden een belangrijke oorzaak van verzuim. Denk bijvoorbeeld aan de omgang met gevaarlijke stoffen, gevaarlijke en/of fysieke arbeid, onveilig of ongezond werken.

Tip 4. Inventariseer hoe mensen werken. Zorg voor meer afwisseling. En laat ze ieder uur een korte pauze nemen of dwing ze daar eventueel toe. Die gemiste productie halen ze gewoonlijk snel weer in. En uiteindelijk wint iedereen hiermee.

Bij veel medewerkers (circa tien procent) is de werkdruk zo hoog dat zij (heel) vaak activiteiten in het gezin of familie moeten missen. Die onbalans in werk versus privé gaat vaak jaren goed, maar eist ook een keer zijn tol.

Tip 5. Wees dus als werkgever alert op de ‘harde werkers’. Zorg ervoor dat ze de waardering krijgen die ze verdienen. Houd in de gaten dat ze goed voor hun privéleven zorgen. En doe zo nu en dan wat extra’s voor ze