T. Rowe Price: Digitale valuta's centrale banken brengen ‘helikoptergeld’ dichterbij

• Digitale valuta’s zullen het monetaire instrumentarium van centrale banken helpen uitbreiden.
• Digitale valuta's van centrale banken (CBDC's) stellen centrale banken in staat een vorm van ‘helikoptergeld’ te beheren via rechtstreekse overboekingen aan particulieren. 

Digitale valuta's van centrale banken (CBDC's) zijn de volgende grote evolutie van het huidige betalingssysteem, stelt Tomasz Wieladek, internationaal econoom bij T. Rowe Price. CBDC's zullen niet alleen lang bestaande problemen met het fiatgeldsysteem aanpakken en de financiële inclusie bevorderen, maar ook de monetaire beleidsinstrumenten van centrale banken uitbreiden. Dit kan centrale banken in staat stellen de economische bedrijvigheid te stimuleren door de rechtstreekse overmaking van middelen aan consumenten en bedrijven efficiënter te laten verlopen en de effectieve ondergrens van de rente te verlagen, wat grote gevolgen kan hebben voor beleggers in obligaties en valuta.

CBDC's leiden tot nieuwe beleidsinstrumenten in ontwikkelde economieën

Sinds de wereldwijde financiële crisis schommelt de rente in de G7-economieën dicht bij de effectieve ondergrens. De centrale banken hebben hierop gereageerd met alternatieve monetaire beleidsinstrumenten, zoals kwantitatieve versoepeling (QE) en een liquiditeitsbeleid dat erop gericht is de kredietverlening door banken te stimuleren.

Indien CBDC's worden ingevoerd, zullen zij dit veranderen doordat centrale banken in tijden van crisis de economische activiteit kunnen stimuleren door rechtstreeks geld over te maken naar rekeningen van particulieren, vergelijkbaar met ‘helikoptergeld’ (het vergroten van de geldhoeveelheid door grote hoeveelheden geld uit te delen aan de bevolking). Dit kan worden gedaan door een eenmalige hoge rentebetaling op CBDC-tegoeden over te maken. De recente uitgifte van stimuleringscheques door de Amerikaanse overheid aan particulieren is wat dat betreft vergelijkbaar.

Daarnaast heeft de onafhankelijke status van veel centrale banken tot gevolg dat zij beter in staat zijn snel te reageren op economische schokken en minder worden beïnvloed door politieke druk. Centrale banken kunnen de stimulans ook snel terugschroeven als deze nieuwe instrumenten tot een aanzienlijke overschrijding van de inflatiedoelstelling leiden. Een ander voordeel van CBDC's is dat centrale banken tijdens een crisis ook gerichte overdrachten kunnen verrichten om specifieke sectoren van de economie te helpen, bijvoorbeeld door geld over te maken naar CBDC-rekeningen van dienstverlenende bedrijven die negatief zijn getroffen door het coronavirus.

Geld drukken en herverdelen via de balans van een centrale bank zal waarschijnlijk politiek controversieel zijn, maar er zijn ten minste drie manieren waarop een onafhankelijke centrale bank geld kan overmaken aan rekeninghouders zonder nieuw geld te creëren: Ten eerste zou ze de seigniorage-inkomsten (de winst die een overheid maakt op de uitgifte van valuta) rechtstreeks kunnen storten op bankrekeningen van particulieren bij de centrale bank; ten tweede zou ze de gestorte digitale valuta kunnen gebruiken om positief renderende overheidsschuld te kopen en een deel van de positieve rente door te geven aan de houders van deposito's; en ten derde zou de bank, in tijden dat de beleidsrente negatief is, de kosten die worden aangerekend op commerciële bankdeposito's kunnen herverdelen onder de houders van retailrekeningen. Wieladek schat de macro-economische stimulans die van deze maatregelen uitgaat, op 0,5% tot 1,5% van het bruto binnenlands product, voldoende om kleine tot middelgrote recessies op te vangen.

Deze overdrachten zullen de vraag echter niet stimuleren als huishoudens en bedrijven sparen in plaats van uitgeven. Programmeerbare kenmerken van digitale valuta's zouden de centrale bank in staat kunnen stellen voorwaarden te verbinden aan CBDC's, zoals een negatieve rente of een vervaldatum voor overgedragen middelen, om individuen aan te moedigen consumptie en investeringen te vervroegen.

Gevolgen voor beleggers in valuta en obligaties

Welke beleidsmaatregelen centrale banken ook nemen via CBDC's, het is duidelijk dat beleggers in obligaties en valuta's moeten begrijpen welke veranderingen deze nieuwe instrumenten zullen teweegbrengen in de diepte en breedte van het monetaire beleid, als ze worden ingevoerd. Met lagere omkeerrentepercentages zullen centrale banken geloofwaardiger zijn bij het bespreken van het vooruitzicht van een verlaging van de beleidsrente, hetgeen negatieve gevolgen zal hebben voor valuta's. Anderzijds kan het gemak waarmee ‘helikoptergeld’ kan worden ingevoerd, ook betekenen dat de rendementscurves vroeger in de recessie steiler worden dan in het verleden het geval was. Ten slotte zal een permanent groter bezit van staatsobligaties als activa tegenhanger van CBDC-verplichtingen de termijnpremies waarschijnlijk verlagen, wat betekent dat de langetermijnrente waarschijnlijk lager zal zijn, onder gelijkblijvende omstandigheden. 

Lees meer in het meegestuurde artikel "Central Bank Digital Currencies May Bring “Helicopter Money” Closer” van Tomasz Wieladek, internationaal econoom bij T. Rowe Price.

Eerder verscheen van Wieladek het artikel "Why Central Bank Digital Currencies Will Revolutionize Banking". In dit artikel geeft hij aan dat CBDC’s financiële inclusie en efficiency bevorderen.