Wat werkt als het werk politiek wordt?

1. november 2022 - 17:36

Door: Redactie Baaz

In een kleine organisatie, met een overzichtelijk bestand aan vaste klanten, zijn de lijnen vaak kort en kun je rechttoe rechtaan zaken doen.

Maar naarmate je bedrijf groter wordt en de omgeving complexer, komt het politieke spel al snel om de hoek kijken. Wie heeft de vergadering voorgekookt? Hoe zit de vork in de steel bij de opdrachtgever? Wat is het samenspel tussen ondernemingsraad en directeur? Politieke sensitiviteit is dan een belangrijke vaardigheid om succesvol te zijn en je doelen te behalen. Hoe werkt die politieke sensitiviteit en hoe pas je die toe als je hybride werkt? Hier zijn vijf tips voor wie politiek sensitief aan de slag wil.

Tip 1: Ken het spel en de spelregels

Een eerste vereiste is om te weten hoe het spel gespeeld wordt in jouw werkomgeving. Hoe vindt de besluitvorming plaats? Kunnen er tijdens de vergadering spontaan voorstellen worden gedaan of moet een agendapunt minstens twee weken vooraf op schrift worden aangeleverd? Gaat alles via de vergadering of volstaat een appje aan de directeur? Ook voor de ondernemingsraad is het niet alleen belangrijk om te weten welke rechten ze hebben, maar ook hoe ze zelf bepaalde punten kunnen aankaarten.

Naast de interne gang van zaken, is tevens extern het spel van belang. Hoe werkt de gemeente als je een vergunning nodig hebt? Waar moet je zijn en wat is de procedure? Welke stappen moet je zetten en wat is je alternatief?

Tip 2: Ken de spelers en hun belangen

Zorg dat je weet wie er allemaal bij een kwestie betrokken zijn en wat ze willen. Stel, je wilt een uitbreiding van je openingstijden. Je hebt dan te maken met het personeel dat op andere tijden moet werken, maar het betekent vast ook iets voor de schoonmaak, voor de administratie en zelfs voor de buren die naast het bedrijf wonen. Het helpt als je ze tijdig kunt informeren en erbij kunt betrekken, maar dan moet je goed in beeld hebben wie alle spelers zijn en wat hun belangen zijn.

Vaak zijn de spelers die er toe doen niet alleen degenen die aan tafel zitten. Er zijn verschillende niveaus van betrokkenheid en de één heeft meer invloed dan de ander. Het gaat erom dat je weet wie de spelers zijn en wat ze willen. Je kunt er dan rekening mee houden en voorkomen dat je iemand of iemands belang over het hoofd ziet en dat je later wordt verrast of tegenwerking krijgt.

Tip 3: Ken de machtsverhoudingen

Behalve de belanghebbenden, moet je ook de machthebbers kennen. Wie gaat erover? Heeft bij jouw klant de manager mandaat om te beslissen, of moet alles via een MT of de directeur? Bovendien moet je weten wie welke macht heeft. De secretaresse bepaalt niet het budget voor het personeelsuitje, maar heeft misschien wel heel veel te zeggen over de vraag of het een escaperoom wordt of een barbecue.

Vraag je af wie welke positie heeft en op basis waarvan. Kan iemand het voorstel dwarsbomen? Wie moeten er ten minste instemmen om het geregeld te krijgen? Hoe beter je dit soort dingen in beeld hebt, hoe effectiever je kunt schakelen. Weet wat je wanneer, met wie moet bespreken.

Tip 4: Wees bewust van formeel én informeel

Voor tip 1, tip 2 en tip 3, geldt dat er een formeel gedeelte is dat je moet kennen (welke officiële regels gelden er en wie is op papier de baas?), maar ook een informeel gedeelte. De ongeschreven regels over hoe het er in een organisatie aan toe gaat moet je eveneens kennen. Bijvoorbeeld dat de directeur eigenlijk nooit een besluit neemt zonder eerst te overleggen met zijn verkoopmanager. Of dat een besluit veel sneller genomen wordt als je het er vooraf met de bestuurder een keer tijdens de lunch over hebt gehad.

Bij de belangen die iemand heeft, geldt verder dat de reden die formeel wordt aangedragen niet altijd de echte reden is. Het kan zijn dat iemand zegt tegen een nieuw ICT-systeem te zijn, omdat het te duur is. De werkelijke reden is dat hij vlak voor zijn pensioen geen zin meer heeft om om te schakelen. Als je dat niet weet en een goedkoper systeem uitzoekt, haal je bakzeil. Wie naast de formele wereld oog heeft voor de informele wereld, kan effectiever te werk gaan.

Tip 5: Hybride vergt extra actie

Door de coronacrisis heeft hybride werken een vaart genomen en na de pandemie is in veel organisaties het thuiswerken grotendeels gebleven. Vanachter een scherm is politieke sensitiviteit moeilijker. De informele koffiemomenten zijn er niet. Even bij iemand binnenlopen kan niet. Voor of na een vergadering nog even snel iets regelen bij een collega kan evenmin.

Naast het wegvallen van deze informele overlegmomentjes, is ook het observeren via een scherm lastiger. Je ziet niet welke twee collega’s vooraf een onderonsje hebben of tijdens het overleg opvallend veel oogcontact hebben. Ook is het via scherm veel lastiger om emoties waar te nemen. Wordt iemand nu boos? Of komt die vreemde gelaatskleur door het licht in zijn kamer?

Bij hybride werken zijn er dus minder mogelijkheden om informeel af te stemmen, gedrag te observeren en signalen op te vangen of af te geven. Het is zinvol je daar bewust van te zijn en er zo veel mogelijk rekening mee te houden. Werk toch af en toe op kantoor, doe zo nu en dan overleggen fysiek, bel elkaar en zoek elkaar bewust op, zeker als het even wat moeilijker gaat in je werkrelatie met iemand of als je met elkaar moeilijke issues hebt op te lossen.

Als het werk politiek wordt, is oplettendheid geboden. Zorg dat je het spel en de spelregels goed kent en hoe de machtsverhoudingen liggen. Dit geldt zowel formeel als informeel. Thuiswerken maakt het vaak lastiger om scherp te krijgen wat er speelt en hoe anderen in de wedstrijd zitten. Dat vergt dus extra aandacht, maar het werkt wel!

Boek, Michel De Visser, boekentip, politiek

Over Michel de Visser

Michel de Visser heeft een brede ervaring als consultant, adviseur en bestuurder. Vanuit zijn bedrijf Polisens helpt hij organisaties en professionals op weg als het politieke spel lastig wordt. Zijn boek helpt ondernemers en managers om zich bewuster te worden van hoe de hazen lopen en vergroot het inzicht aan de hand van lessen en praktische voorbeelden uit zowel de echte politiek, als de politiek binnen organisaties.