50 jaar veiligheidsgordels bij Opel

• Opel voorzag zijn complete modellengamma standaard van driepuntsveiligheidsgordels in 1973, ruim voordat het dragen van gordels wettelijk verplicht werd gesteld
• Begin 1968 waren de Opel Kadett, Admiral en Diplomat al verkrijgbaar met veiligheidsgordels voorin
• Ook comfort: de Opel Omega was in 1986 de eerste auto met zowel voorin als achterin standaard in hoogte verstelbare veiligheidsgordels
• Verfijning: de nieuwe Opel Astra Electric beschikt over een doorontwikkeld systeem voor de begrenzing van de gordelspankracht

Dit adaptieve systeem meet met behulp van sensoren de zwaarte van een ongeval om zo de werking van de veiligheidsgordels optimaal af te stemmen op de botskrachten. Voor de veiligheid kan dit een wereld van verschil maken. “Ondanks alle airbags en hulpsystemen blijft de veiligheidsgordel nog steeds de belangrijkste levensredder in de auto”, zegt Peter Schüßler, Manager Passieve Veiligheidssystemen bij Opel in Rüsselsheim.

Jubileum

50 jaar geleden, in 1973, begon de Duitse autofabrikant in al zijn modellen met het standaard installeren van driepuntsgordelsystemen, die je met één hand eenvoudig kon bevestigen. Dat was twee jaar voordat het dragen van veiligheidsgordels in Nederland verplicht werd gesteld. Er is veel gebeurd in die 50 jaar: tegenwoordig monteert Opel in elk van zijn modellen gemiddeld 15 meter aan veiligheidsgordels. In de afgelopen vijf decennia gaat het zelfs in totaal om ongeveer 750 miljoen meter aan veiligheidsgordel. Dat staat gelijk aan 18 keer de omtrek van de aarde.

Veiligheid voorop bij Opel

Al in de jaren ‘60 begonnen ingenieurs van Opel met het testen van veiligheidsgordels als levensreddend systeem in auto's. Vanaf april 1968 waren onder meer de Opel Kadett, Admiral en Diplomat verkrijgbaar met veiligheidsgordels voorin. De klassieke Manta A coupé volgde in oktober 1970. Deze onmisbare veiligheidsvoorziening werd later ook leverbaar in de sportieve modellen, zoals de Kadett B Rallye in 1967 en een jaar later ook in de Commodore A GS.

Als een van de koplopers op het gebied van veiligheid voerde Opel tegelijkertijd actief campagne voor de acceptatie van veiligheidsgordels. In het Dudenhofen Test Centre toonden Opel-ingenieurs in 1969 de resultaten van hun onderzoeksprogramma naar ongelukken aan de media. De belangrijkste boodschap: ruim de helft van alle slachtoffers van verkeersongevallen zou nog in leven kunnen zijn als ze veiligheidsgordels hadden gedragen. Begin 1972 vroeg de leiding van Opel alle medewerkers in een brief om hun veiligheidsgordels te dragen. Ook bood Opel al zijn werknemers de mogelijkheid om met korting alsnog veiligheidsgordels te laten installeren. Het aanbod bleek een groot succes: in korte tijd werden 12.000 sets veiligheidsgordels verstrekt.

Vroegtijdige bewustwording

Het grote publiek was aanvankelijk wat terughoudend om de veiligheidsgordel te accepteren als onmisbaar onderdeel in een veilige personenauto, ook al was het dragen van veiligheidsgordels vanaf 1 juni 1975 in Nederland verplicht gesteld. Velen vonden het destijds te onhandig om een gordel te dragen, vooral als de auto door verschillende gezinsleden werd gebruikt en de gordel daardoor telkens moest worden versteld. Dit probleem werd al snel opgelost met de automatische gordelspanner. Voor verschillende vooroordelen was er echter lange tijd geen oplossing; automobilisten vonden dat de veiligheidsgordel de persoonlijke vrijheid beperkte en dat het veiligheidseffect ervan twijfelachtig was. Dit tegengeluid verstilde naarmate duidelijk werd dat het aantal verkeersdoden begon af te nemen.

Veiligheidsspecialisten werkten voortdurend aan het verbeteren van deze systemen. In 1986 was de Opel Omega de eerste auto ter wereld die standaard in hoogte verstelbare veiligheidsgordels had voor de voor- en de achterstoelen. In 1991 presenteerde Opel de gordelspanner in de Astra F. Daarna kwamen de full-size airbag en actieve veiligheidssystemen, zoals een antiblokkeersysteem (ABS) en het elektronische stabiliteitsprogramma (ESP).

Met name airbags verkleinen het risico op letsel, op voorwaarde dat de bestuurder en passagiers daadwerkelijk hun gordels vastmaken. De veiligheidsgordel houdt het lichaam tegen bij een botsing, de airbag is er om de impact te dempen. Omdat de veiligheidsgordel ongeveer twee derde van de energie van een botsing absorbeert, werden in de jaren 2000 de eerste gordelspankrachtbegrenzers geïntroduceerd om piekbelastingen te voorkomen. Andere verbeteringen, zoals de elektrische gordelaangever in cabriolets, zijn er vooral op gericht om het comfort te verhogen.

Cruciale millimeters

In de jaren ‘60 ontdekten de technici van Opel een andere belangrijke factor: de veiligheidsstuurkolom om te voorkomen dat het stuurwiel en de stuurkolom het passagierscompartiment binnendringen bij een aanrijding. Dat blijft ook tegenwoordig nog een van de uitgangspunten van de veiligheidsstrategie van Opel. Een stuurkolom die iets inklapt, kan ervoor zorgen - samen met de veiligheidsgordel en de airbag - dat er een dynamische speelruimte ontstaat van maximaal 100 millimeter. Dat lijkt weinig, maar die extra speelruimte is cruciaal voor een optimaal effect van de veiligheidssystemen die bij een botsing het lichaam opvangen en de botskrachten absorberen.

“Bij de adaptieve spankrachtbegrenzer die nu in de Opel Astra Electric zit, wordt de gordelspanning elektronisch gecontroleerd gedurende het hele verloop van de botsing”, leggen specialisten van Opel uit. “In de THOR crash test dummy zijn vier sensoren geïnstalleerd die de biomechanische belasting op de borst meten.” In eerdere tests waren slechts enkelvoudige metingen mogelijk. Deze nieuwe opzet garandeert een betere gevoeligheid, mede mogelijk gemaakt dankzij de nieuwste generatie crash test dummies die sinds 2020 in gebruik zijn.

Nieuwe dummies bieden cruciale inzichten

De ontwikkeling van de veiligheidsgordel is onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van steeds betere high-tech dummies. Die worden gebruikt bij tests om de effecten van een botsing op het menselijk lichaam te simuleren voordat een veiligheidssysteem wordt goedgekeurd voor serieproductie. De jongste generatie dummies staat bekend als THOR, een afkorting van ‘Test device for Human Occupant Restraint’. Dankzij meer dan 120 sensoren doet THOR elektronische waarnemingen en communiceert die vervolgens wat er met hem gebeurt bij een botsing. Met behulp van deze dummy ontwikkelde Opel de adaptieve gordelspankrachtbegrenzer, die voor het eerst gebruikt is in de Opel Mokka en nu ook in de Astra. Dit is opnieuw een mijlpaal in de decennialange ontwikkeling van passieve veiligheidsvoorzieningen. En er valt nog zoveel meer te ontdekken.

Geautomatiseerd rijden brengt nieuwe uitdagingen

Voor een betere bescherming van vooral oudere automobilisten zullen vanaf 2026 bijvoorbeeld ook botsproeven worden gedaan die die rekening houden met de kwetsbare botstructuur van ouderen. Het ontwikkelingsteam van Opel in Rüsselsheim kijkt ook naar de verre toekomst: de komst van geautomatiseerd autorijden brengt veel verandering met zich mee. Het is daarbij bijvoorbeeld denkbaar dat het voor inzittenden niet langer noodzakelijk is om voorwaarts in de auto te zitten, maar op een manier dat je elkaar kunt aankijken. Sommigen zouden misschien zelfs kunnen liggen tijdens het rijden. Veiligheidsgordels kunnen volledig in de stoelen geïntegreerd worden. “We onderzoeken al intensief wat dit in detail betekent voor de veiligheidssystemen”, zegt Schüßler. Geautomatiseerd rijden zorgt ervoor dat het succesverhaal van de veiligheidsgordel, dat al vijf decennia duurt en in die periode talloze levens heeft gered, een nieuw tijdperk ingaat.