De weg naar duurzaam ondernemen
Duurzaam ondernemen blijft een uiterst belangrijke factor binnen het ondernemerschap Het is niet enkel meer een onderdeel van je strategie of een ‘moetje’. Het is essentieel voor elke organisatie als je kijkt naar de ecologische uitdagingen waar we voor staan. Maar hoe pak je dit het beste aan? Jan Beyne en Sara Vermeulen schreven er, met hun ruim 10 jaar lange ervaring als duurzaamheidsexperten, een boek over: De weg naar duurzaam ondernemen. Daarin geven ze onmisbare handvaten en helpen ze je om mogelijke valkuilen te signaleren en te overkomen. We stelden de experten enkele vragen en tips om aan de slag te gaan.
Tekst: Redactie
Waar kwam de inspiratie vandaan om een boek te schrijven over duurzaam ondernemen?
Er bestonden al wat boeken over de concepten duurzaamheid (bv. in lifestyle) en duurzaam ondernemen, maar het ging vaak of enkel over het klimaat en werden andere aspecten van duurzaamheid niet beschreven, of ze gingen niet echt in op wetenschappelijke details waardoor het een ver-van-ons-bed-show werd voor de lezer en totaal niet praktisch. Met ‘De weg naar duurzaam ondernemen’ willen we mensen op elk niveau in een bedrijf, stad, gemeente of andere instelling, tonen dat je makkelijke stappen kan zetten in het duurzaamheidsverhaal.
Iedereen binnen het bedrijf moet meedoen. Heel veel organisaties hebben al een duurzaamheidscoördinator of - manager aangeduid. Dat is zeker niet slecht, maar die persoon is niet de enige die met duurzaamheid dient bezig te zijn. Veel meer mensen moeten hiermee aan de slag gaan en liefst zelfs iedereen.
Heel wat mensen, zeker de millennials, willen daar ook effectief aan meewerken. Jammer genoeg ontbreekt het hen vaak aan de juiste praktische handvaten om de eerste stap te zetten. Met ons boek reiken we de lezers die handvaten aan en willen we duidelijk maken dat iedereen - dus niet alleen de duurzaamheidscoördinator - iets heeft bij te dragen.
In jullie boek hebben jullie het over de 5 stappen om een positieve duurzame impact te starten. Kunnen jullie daar wat meer over vertellen?
De eerste stap ‘Creëer inzicht’ draait om het creëren van bewustzijn binnen de organisatie. Waar staat je organisatie vandaag op? Wat betekent duurzaamheid voor jouw organisatie? Wie zit er in mijn duurzaamheidsteam? Hoe creëer ik duurzame mindsets of hoe kan ik duurzaamheidsintelligentie ontwikkelen binnen mijn organisatie? Hoe past dit alles in onze algemene strategie?
In stap 2 ‘Ontwikkel dynamiek’ gaat het om de dialoog aangaan met je interne en externe stakeholders. Stakeholders managen is iets anders dan de dialoog met hen aangaan. Het doel van die dialoog is een duurzaamheidscultuur bewerkstelligen, iedereen in het bedrijf, en ook de externe stakeholders, mee te krijgen en de juiste prioriteiten te stellen. De juiste vragen stellen is hierbij belangrijk.
In stap 3 bepaal je je koers op basis van het vergaarde inzicht. Wanneer het inzicht er is, en de stakeholders mee zijn, kunnen bedrijven duurzaamheid in de bedrijfsvoering implementeren. Daarvoor bestaan heel wat tools, waar het boek een mooi overzicht van biedt. Blijf hierbij niet steken bij het laaghangende fruit, maar werk met SMART-doelen en duidelijke kernindicatoren.
Stap 4 Maak impact. De impact (positief dan wel negatief) op de organisatie en maatschappij is wat er uiteindelijk toe doet. Impactmeting vertelt hoe effectief je beleid is en hoe je de projecten en acties verder opvolgt. Behaalt de strategie de gewenste uitkomsten? Of is er bijsturing nodig? Waarin toont mijn organisatie leiderschap?
Stap 5 Vertel je verhaal. Duurzaamheidsintegratie is verandermanagement. Het is belangrijk dat je dat verhaal in elke fase vertelt, een duurzaamheidscultuur creëert en nadenkt over de drempels. Intern veel communiceren is belangrijk. Vaak wordt extern gecommuniceerd, terwijl de medewerkers van niets weten. Een valkuil is dat bedrijven die aan de slag willen met duurzaamheid meteen gaan rapporteren, terwijl ze vaak nog niets te zeggen hebben. Communiceren en rapporteren moet je zien als een middel om je duurzaamheidsinspanning te versterken, niet als doel. Rapportering wordt alsmaar belangrijker, ook gezien de nieuwe wetgeving, maar probeer dat authentiek te doen.
Wat is volgens jullie de grootste uitdaging?
Er zijn vele uitdagingen als we het hebben over duurzaam ondernemen. In ons boek komen verschillende cases aan bod van bedrijven waar we mee samen hebben gewerkt en die vertellen wat hun uitdaging was en hoe ze het hebben aangepakt.
Als we er eentje moeten uitpikken: duurzaamheid is geen randactiviteit en met enkele quick wins kom je er niet. Het moet naar de kern gaan van je organisatie. Je moet het meenemen in je strategie, in je toekomstplannen. Waar ga je als organisatie naartoe? Waar sta je in 2030, 2050? En hoe creëer je de dynamiek in je organisatie om er te geraken? Hier komt verandermanagement en langetermijndenken bij kijken. En net daar knelt het schoentje: veel CEO’s, burgemeesters of ministers denken op korte termijn omdat ze zelf maar drie tot zes jaar zetelen en enkel denken aan hoe ze in die korte periode iets kunnen teweegbrengen. Maar als je een businessmodel moet herontwerpen of je wilt klimaatneutraal worden, dan gaat dat over een veel langere periode. Duurzaamheid is een verhaal voor de lange termijn.
Waarom biedt jullie boek zo veel houvast voor ondernemers en organisaties?
Het is een praktisch doe-boek. Via concrete voorbeelden en reflectievragen willen we de lezer kritischer doen nadenken, een duurzame mindset meegeven en actie laten ondernemen. We geven ook workshops om bedrijven hierin te begeleiden, zodat het heel praktisch wordt.
Heeft COVID-19 een grote impact gehad in het duurzaamheidsverhaal bij veel ondernemingen?
De pandemie heeft benadrukt hoe belangrijk veerkracht en wendbaarheid van organisaties zijn. Duurzaam ondernemen omvat net vaak het creëren van veerkrachtige bedrijfsmodellen die zich kunnen aanpassen aan veranderingen in de omgeving, zoals gezondheidscrisissen, klimaatverandering enz. De pandemie heeft aangetoond dat onze gezondheid, het milieu en economie nauw met elkaar verbonden zijn. Dit heeft het belang benadrukt van de holistische en systemische benadering van duurzaam ondernemen, waarbij er niet alleen gekeken wordt naar klimaat of milieu maar naar alle 5 P’s (people, planet, prosperity, peace en partnerships).
Over het algemeen heeft COVID-19 de aandacht gevestigd op de urgentie van duurzaam ondernemen en het belang van veerkrachtige, verantwoordelijke en innovatieve organisaties om te kunnen omgaan met toekomstige uitdagingen.
Welke bedrijven of ondernemers zijn volgens jullie een goed voorbeeld?
We gebruiken graag het voorbeeld van het bedrijf Patagonia. Ze gaan nog een stapje verder dan duurzaam leiderschap maar tonen werkelijk bedrijfsactivisme. Ze zijn altijd vertrokken vanuit hun missie en waarden (STAP 1 inzicht). Hun missie luidt namelijk ‘We're in business to save our home planet’. Ze zijn B corp gecertificeerd en het merendeel van de aandelen van Patagonia is in handen van natuurorganisaties. Daarmee gaan ze ver voorbij het ‘do no harm’-principe en kijken ze naar positieve impact.
Hoe zien jullie de toekomst? Gaat de impact van duurzaam ondernemen genoeg zijn of is het een hopeloze zaak?
We moeten met z’n allen nog een serieus tandje bijsteken om de SDG’s tegen 2030 te bereiken, maar we blijven positief. We zouden deze job niet kunnen blijven doen als we niet positief blijven. Wij hopen nog steeds dat ons bureau Route 2030 tegen 2030 niet meer nodig is en we de deuren mogen sluiten omdat elk bedrijf op goede koers zit wat duurzaam ondernemen betreft. Maar we zijn er zeker nog niet. Dit is het decennium van de actie. De eerste vijf jaar hebben we veel gepraat en gesensibiliseerd, de komende vijf jaar moeten we vooral doen.
Redenen voor hoop:
- Bewustwording blijft groeien
- Technologische ontwikkelingen bieden nieuwe kansen
- Overheden en internationale organisaties nemen stappen om duurzaamheid te bevorderen via regelgeving en beleid (EU Green Deal, CSRD,…)
- Steeds meer bedrijven, ngo's en overheidsinstanties werken samen om duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken. Collectieve inspanningen kunnen een grotere impact hebben.
Over Sara Vermeulen
Duurzaamheidsexpert, impactondernemer en auteur. Sara Vermeulen richtte duurzaamheidsadviesbureau Route 2030 op en schreef het boek 'De weg naar duurzaam ondernemen: in 5 stappen naar duurzame impact'. Wanneer ze niet strategisch aan het denken is over CO2-voetafdrukken, inspireert Sara Vermeulen graag anderen om zich bij haar queeste voor een betere planeet aan te sluiten.
Over Jan Beyne
Jan werkte de afgelopen 10 jaar op de thema’s duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Jan behaalde een doctoraat in duurzaamheidsintegratie en is assistant professor aan de Antwerp Management School. Samen met Sara schreef Jan het boek 'De Weg naar Duurzaam Ondernemen: in 5 stappen naar duurzame impact'. Jan wordt erg enthousiast van innovatieve duurzame ideeën en toekomstbestendige businessmodellen.
Lees hem nu digitaal - BAAZ 3.2023
Lees meer
