Tijd voor een coach, maar waarom eigenlijk?

Wat is een bedrijfscoach?

Tussen de talloze coaches die je op elk denkbaar gebied bijstaan – relaties, echtscheidingen, loopbaanadvies, sport, noem maar op – vinden we de business coach. Of in gewoon Nederlands: de bedrijfscoach. Deze coach is er speciaal voor de ondernemer en bestaat in allerlei soorten. Om te beginnen zijn er diverse methodes als leidraad bij een begeleidingsproces te gebruiken. Zo heb je coaches die kiezen voor oplossingsgerichte methodes of juist een volledig resultaatgerichte aanpak en zij die ingaan op je verleden en emotionele ontwikkeling. Om in kaart te brengen hoe een coachingstraject er nu precies uitziet en wat je als ondernemer kunt verwachten, spraken we met twee experts op dit gebied: Eelco Smit en Joost Crasborn. Beiden hebben ruime ervaring als coach en schreven er meerdere boeken over (zie kader). In dit artikel doen ze uit de doeken hoe hun praktijk eruitziet, wie er aan hun deur klopt en hoe zij ondernemers bijstaan.

Waarom een coach?

Dat ondernemers pas hulp zoeken als ze in zwaar noodweer verkeren, is een misverstand. Ook wanneer de zaken heel goed gaan worden Joost en Eelco om hulp gevraagd. ‘Vaak willen leidinggevenden en ondernemers zich ontwikkelen op een bepaald vlak en ben ik er om hen te helpen die ambitie te verwezenlijken’, vertelt Joost. ‘Het zijn nooit hele concrete vragen waarmee ze komen’, vult Eelco aan. ‘De aanleiding tot contact is vaak een gevoel van onvrede waarmee ze al een tijdje rondlopen. Dan heeft iemandeen hartstikke goedlopende zaak waar iedereen met veel lof over spreekt en heeft hij er zelf geen zin meer in. Hij vraagt zich bijvoorbeeld af of dit nu is waar hij zo hard voor gewerkt heeft, is somber en krijgt zelfs fysieke klachten.’ Meestal hebben ondernemers niet direct iemand in hun omgeving bij wie ze hun verhaal kunnen doen, weet Eelco, en een coach biedt dan uitkomst. ‘Zeker succesvolle ondernemers hebben weinig mensen om echt mee te praten’, legt hij uit. ‘Met andere ondernemers is het meestal een wedstrijdje verpissen, je zegt niet zo snel tegen een collega-ondernemer dat het niet lekker gaat. Bij een coach word je niet veroordeeld om je verhaal en je kunt het bij mij ook over alles hebben. Of het nu gaat over je strategie, je relatie of je familie, ik bied een veilige en discrete omgeving die elke ondernemer op zijn tijd nodig heeft.’

Maar ik kan toch wel mijn eigen boontjes doppen, denken veel ondernemers. En als ik geen concrete vragen heb, waarom zou ik dan een coach inschakelen? ‘Iedereen kan zijn eigen problemen oplossen’, zegt Eelco, ‘als hij maar voldoende tijd, geld en middelen heeft. En dat is meestal niet zo. Met een coach los je problemen veel sneller op en dat scheelt je uiteindelijkbehoorlijk wat geld.’ Daarnaast kun je nog zo’n topondernemer zijn, je blijft een mens. En niemand kan op zijn eigen kruin kijken, stelt Eelco nuchter. ‘Een helikopterview van jezelf hebben kan niet, iedereen heeft iemand nodig die je een spiegel voorhoudt. Juist succesvolle ondernemers krijgen nooit tegenspraak. Ook al gaat het hartstikke slecht, iedereen zal roepen dat je het fantastisch doet.’ Joost deelt deze visie en weet uit de praktijk dat het je ver vooruit kan helpen als je op zijn tijd met een coach de zaak van een afstandje bekijkt. ‘Zie het als een terugkerende APK-check waarmee je jezelf en je koers scherp en fris houdt.’

Joost Crasborn is coach en trainer. Eerder werkte hij bij Schouten & Nelissen, voor het vakgebied coachings- en leiderschapstrainingen. Hij is auteur van Hoe coach ik mijn team en medeauteur van de bestseller Hoe boek voor de coach de waaier ‘Coachen, en hoe!’ en Het grote boek over coachend leidinggeven. 

Hoe ziet zo'n coachingstraject eruit?

Als een coach alleen als goede vriend zou fungeren bij wie je zo nu en dan je hart kunt luchten, is de investeren in een goede vriendschap een stuk voordeliger. De vraag is dus hoe coaches als Eelco en Joost concreet aan de slag gaan en welk traject zij met hun cliënten doorlopen. Met andere woorden: hoe ziet zo’n APK-check voor de ondernemer eruit en hoe vaak moet je die doorlopen? Natuurlijk is elke coach anders en zal zijn methodiek en werkwijze in meer of mindere mate verschillen. Bij Joost bestaat het traject bijvoorbeeld meestal uit zes à acht gesprekken van één tot anderhalf uur, terwijl bij Eelco de looptijd van het proces varieert van een paar weken tot een paar jaar. ‘In het laatste geval ben ik dan meer een sparringspartner’, verklaart hij. Joost vertelt dat een rustige ruime plek zonder afleiding het beste werkt tijdens desessies. ‘Dat kan een plek binnen het bedrijf zijn, maar ook een afgehuurde ruimte, een conferentieoord of gewoon een wandeling door de natuur.’ In het eerste gesprek met Joost gaat het om een kennismaking en een heldere afstemming van de visie en doelen. ‘Ik hang geen specifieke methodiek aan, maar vind het vooral belangrijk om de kracht en ambities van een leider in kaart te brengen en die te verbinden met de kracht en ambities van zijn team.’ Dat doet Joost door concrete situaties uit de dagelijkse praktijk bij de lurven te pakken. Een vergadering bijvoorbeeld, waarin een leider doorkrijgt dat hij het contact met zijn team aan het verliezen is. ‘Met scherpe vragen kom je er dan achter dat de oorzaak van dit probleem ligt in bijvoorbeeld de dominante houding van de leider. Wanneer je dat helder hebt, ga je samen zoeken naar een manier waarop hij gas terug kan nemen en weer contact kan krijgen met zijn mensen.’

Doorvragen en confronteren zijn ook de instrumenten die Eelco graag gebruikt tijdens zijn sessies. ‘Stap één is vaststellen waar het probleem zit en vervolgens zal ik je hele leven in beschouwing nemen en vragen stellen die zeker confronterend kunnen zijn. Van vijf gebieden wil ik weten hoe het gaat: werk, relaties, geld, gezondheid en zingeving.’ Omdat Eelco inmiddels weet dat de meeste problemen in de werk- en relatiesfeer liggen, is dat het gebied waar hij het meeste op focust en de confrontatie niet uit de weg gaat: ‘Als iemand mij met zijn armen over elkaar en zijn voeten op zijn knieën gaat vertellen hoe waanzinnig open hij is tegenover zijn werknemers ga ik wel vragen stellen.’

Eelco Smit is bedrijfseconoom, coach, overnameadviseur en auteur. Eerder maakte hij carrière als fusieen overnameadviseur bij KPMG Corporate Finance in Amsterdam en als commodity broker in Londen. Sinds 2004 is hij professioneel coach en functioneert als een klankbord, strateeg en vertrouwensman in één voor ondernemers. Eelco de boeken De regels van het spelletje en Boek voor MANNEN. 

Waar vind je een goede coach?

Tik in je zoekbalk van je browser ‘business coach’ in en de lijst resultaten is eindeloos. Aangezien het geen beschermd beroep is en elke leek zich bedrijfscoach mag noemen, is het even zoeken naar een goede. Een handige manier is natuurlijk navraag doen in je omgeving, maar hoewel er niets is om je voor te schamen, weten we dat sommige ondernemers dat uit privacyoverwegingen liever niet doen.

Overgeleverd aan internet is er een aantal criteria waar je op kunt selecteren en factoren waar je rekening mee kunt houden:

• Hoewel veel coaches (waaronder Joost en Eelco) geen specifieke methodiek hanteren, zijn er velen te vinden die dat wel doen. Niks mis mee, maar let er op dat de visie van zo’n coach in dat geval aansluit bij je eigen visie.
• Check de achtergrond van iemand en zijn of haar ervaring op het gebied van coachen. Op LinkedIn is ervaring gemakkelijk te achterhalen.
• Kijk hoe iemand zich online presenteert. De website van iemand geeft vaak al een idee van hoe iemand is. Op de website van Eelco vinden we bijvoorbeeld behalve tekst ook een aantal filmpjes en een link naar zijn boeken.
• Zijn de social mediaprofielen openbaar, dan kunnen die je een goed beeld geven van iemands karakter.
• Kijk op LinkedIn of je gedeelde connecties hebt en – mocht je daar zin in hebben – vraag die gemeenschappelijke connecties eens naar hun ervaringen over de coach.
• Kies drie coaches uit en ga met hen in gesprek. In nog geen kwartier tijd weet je al veel beter of de coach je aanspreekt.

Wat maakt een coach een goede coach?

Helaas bestaat er geen lijstje van voorwaarden waaraan een goede coach moet voldoen. Natuurlijk kun je kijken naar de opleidingen die iemand gevolgd heeft of de certificeringen die hij of zij op de schouw heeft staan, maar ook die zeggen lang niet alles. Of een coach goed voor bij je past en je effectief kan begeleiden is een persoonlijke kwestie. Het gaat om de zogenaamde ‘klik’ die je moet hebben en die volgens vele onderzoeken zo’n twee derde van het succes van het traject bepaalt. Veel belangrijker dan te kijken naar de diploma’s van iemand is het om jezelf de vraag te stellen of je het gevoel hebt dat je de ongezouten waarheid over jezelf en je onderneming durft bloot te leggen tijdens de sessies, of je nieuwe inzichten en ideeën verwerft tijdens het uur, hij je voldoende confronteert en een spiegel voorhoudt en of je je tot slot het gevoel hebt dat jullie in een sfeer van respect en vertrouwen kunnen communiceren.