Zet crowdfunding banken buitenspel? Ronald Kleverlaan geeft antwoord

Crowdfunding, een vrij nieuwe en naar het lijkt succesvolle manier om je project tóch te kunnen financieren. Laat die banken maar worstelen met tekorten en reorganisaties, jij regelt je geld zelf wel. Dat is het idee van deze nieuwe financieringswijze waarbij banken buitenspel worden gezet. Jij aast niet langer op een lening bij ING of Rabobank, maar probeert het vertrouwen te winnen van particulieren en bedrijven.

Hoe het werkt

Zoals de naam al doet vermoeden haal je met crowdfunding geld op van ‘de crowd’, een grote groep mensen die in jouw project gelooft en wil bijdragen aan de realisering ervan. Zo’n project kan van alles zijn: een concert, het maken van een film, een fotoreportage in het buitenland, maar ook het starten van je eigen bedrijf. Ronald Kleverlaan legt ons uit dat er grofweg vier manieren zijn om crowdfunding in te zetten: je kunt geld ophalen via donaties, lening, investering en support.

Doneren is de meest simpele manier van crowdfunding. Een van de bekendste voorbeelden van deze vorm was de inzamelingsactie van Obama. Hij haalde een flink bedrag op (er worden bedragen van 86 miljoen genoemd, maar deze zijn moeilijk te verifiëren) onder 1,5 miljoen Amerikanen, waarmee hij zijn herverkiezingscampagne als president in 2008 kon financieren.

De variant lenen is in Nederland nog niet heel gebruikelijk, lenen doen we toch nog het liefst via de bank. Een voorbeeld van een initiatief dat hier wel gebruik van maakt is KIVA, dat microkrediet voor ondernemers in ontwikkelingslanden verstrekt. Bij investering en support krijgt de geldschieter iets terug; in het eerste geval bijvoorbeeld een deel van de winst, in het tweede geval kan dit vanalles zijn. In dit artikel zullen we met name ingaan op crowdfunding in de laatste variant: support.

Wat krijg ik ervoor terug?

In Amerika is deze vorm van crowdfunding al langer een succes. Verreweg het bekendste platform waar de ondernemende Amerikaan geld bij elkaar probeert te scharrelen is Kickstarter. Dat werkt simpel: je lanceert met een enthousiastmakend fi lmpje of beschrijving je project en stelt een doelbedrag op dat je wenst op te halen, bijvoorbeeld tweeduizend dollar. Vervolgens geef je een termijn aan waarbinnen je dit bedrag wilt vergaren. Iedereen kan vervolgens zijn steentje, lees: centje, bijdragen. Wanneer je binnen de door jezelf gestelde termijn je doelbedragophaalt, ben je binnen. Haal je het niet, dan krijg je niks en krijgen je supporters hun geld weer netjes terug.

Het eerste Nederlandse platform dat vergeleken kan worden met de Amerikaanse variant is Voordekunst.nl. Zoals de naam doet vermoeden is dit initiatief opgezet ter ondersteuning van kunstenaars, een groep die dankbaar gebruikmaakt vandeze nieuwe manier van geld vergaren. Voor een fi nanciering van kunstprojecten stonden banken ook voor de crisis immers niet met volle geldzakken in de rij. Inmiddels schieten de platforms als paddenstoelen uit de grond en is er voor elk project of onderneming wel een plek te vinden waar je om support kunt vragen.

Zoals gezegd moet je wel wat doen om die support te ontvangen; mensen geven over het algemeen niet zomaar hun zuurverdiende centen weg. Daarom is het raadzaam een geschikte tegenprestatie te leveren voor elke opgehaalde euro. Ben je bezig met het fi nancieren van een concert, dan kun je bijvoorbeeld een kaartje weggeven aan je donateurs.

De gunfactor

Omdat het aan de consument is of jouw project gefi nancierd wordt, moet je pitch aan enkele algemene voorwaardenvoldoen. Misschien wel het belangrijkste dat het moet bevatten is een gunfactor; mensen moeten jou gunnen om met je project aan de slag te kunnen. Om dat aan te wakkeren is het volgens Ronald handig om je pitch op de platforms te vergezellen door een persoonlijke video. Dat hoeft geen high-tech fi lmwerk te zijn, maar een fi lmpje waarmee de consument jou leert kennen en bereid raakt te investeren. Een beetje commercieel inzicht is dus wel handig als je met crowdfunding aan de slag gaat, legt Ronald uit. ‘Vooral de ondernemers met goede marketingskills zullen kans hebben op succes. Je moet projectmatig te werk kunnen gaan, want crowdfunding werkt vooral goed voor korte termijn projecten die een gericht publiek bereiken.’

Dat impliceert dat je je niet voor elke nieuwe bureaustoel of nietmachine tot de crowd moet wenden. De kans dat je daarmee de sympathie van de consument wint is klein en bovendien, wat heeft een investeerder eraan? ‘Crowdfunding moet je als volgt zien’, legt Ronald uit. ‘Op het moment dat je als ondernemer naar de bank zou stappen om uit te breiden of een nieuwe productlijn te starten, kun je in de crowd stappen. Andere zaken moeten je zelf bekostigen; je gaat ook niet elk jaar naar de bank toe om een zak geld te halen.’

Het einde van de banken? Nu crowdfunding terrein blijkt te winnen en er via deze methode steeds meer geld wordt opgehaald, dringt de vraag zich op wat het geheim achter het succes is. Het ligt voor de hand om de oorzaak bij de economische malaise te leggen. Maar is het wel terecht om de crisis als schuldige aan te wijzen? Nee, want de eerste initiatieven dateren al voor de eerste crisis van 2008. En als de economen de crisis niet aan zagen komen is het onwaarschijnlijk dat de particulieren die enthousiast met crowdfunding aan de slag gingen, dat wel deden.

Hoewel de banken met hun karige leningen misschien niet de oorzaak zijn van de nieuwe trend, kunnen ze er wel het slachtoffer van worden. Wordt met de toenemende rol van crowdfunding het aandeel van de tradititonele bank kleiner? Ronald vertelt de meerwaarde van financieren door de crowd: ‘Het mooie is dat je de macht weer teruglegt bij de consument, en vooral dat je weer een directe link krijgt tussen de afnemer en de producent. Je hebt geen marketingafdelingen die weer losstaan van je productieafdelingen, die weer losstaan van de consument. Je creëert een tussenvorm waarbij consumenten bepalen wat er op de markt komt.’

Banken hebben in dit proces nog altijd een rol; het betalingsverkeer blijft via de bankrekening van de pitcher, het bemiddelende platform en de investering gebeuren. Wat echter in gevaar komt, zijn de investeringcapaciteiten van een bank. Ronald juicht deze ontwikkeling toe. ‘Het zou mooi zijn als crowdfunding de komende jaren zo groot wordt dat het zich tot een serieuze concurrent van de banken ontwikkelt.’