Sigarettenprijs: in één keer naar tien euro of stoppen met verhogen?

De tabaksprijzen zijn de afgelopen jaren flink gestegen. Betaalde je tien jaar geleden nog zo'n 3,70 euro voor een pakje van twintig sigaretten, binnenkort is dat 5,40 euro voor negentien peuken. Rook je een pakje per dag, dan liggen je maandelijkse kosten al op ruim 164 euro. Er valt natuurlijk veel te zeggen voor een dergelijke prijsverhoging en dat wordt ook zeker gedaan. Toch zijn er ook partijen die menen dat de volksgezondheid er niet per definitie op vooruitgaat door deze verhogingen. Ze zouden slechts zijn ingevoerd om de staatskas te spekken.

Groot voorstander van de prijsstijgingen zijn KWF Kankerbestrijding en Stivoro. Als het aan deze organisaties ligt, verhoogt de overheid de prijzen direct naar tien euro. De organisaties meldden althans vorig jaar, toen de tabaksprijzen eveneens de media haalden, het niet eens te zijn met de kleine stapjes waarmee de prijzen stijgen. Dat wordt volgens hen alleen maar gedaan 'zodat de rokers het niet in de gaten hebben.'

In één keer fors verhogen dus, vinden KWF en Stivorno, maar Ton  Wurtz, voorzitter van de Stichting Rokers Belangen (SRB), reageerde destijds niet al te enthousiast op het voorstel: 'Op deze manier wordt het product in de illegaliteit geduwd en krijg je meer criminaliteit.'

Criminaliteit is inderdaad een veelvuldig aangedragen onderwerp in de discussie over tabaksprijzen. Zo stelt Robert Wassenaar, directielid bij Philip Morris Benelux, in het Brabants Dagblad dat dit soort verhogingen ernstige gevolgen kunnen hebben. 'Dat een prijsverhoging van tabaksartikelen niet tot de gewenste overheidsinkomsten leidt, komt met name doordat de legale verkoop afneemt. Met andere woorden: rokers stoppen of minderen vanwege de hoge prijs, terwijl anderen overstappen op een lager belast product, zoals shag.'

De cijfers bevestigen volgens Robert zijn bewering. Zijn conclusie: de overheid loopt de beoogde inkomsten mis en het criminele klimaat in Nederland krijgt een betere voedingsbodem: 'Men slaat goedkoop sigaretten in over de grens (waarmee de schatkist van een ander land wordt gespekt) of koopt illegale producten.'

De overheid houdt zich afzijdig van de discussies over de door haar ingevoerde verhoging. Op de website van de Rijksoverheid lezen we wel het doel van accijnzen in het algemeen:  'accijnzen kunnen het gebruik van deze goederen ontmoedigen en verschaffen inkomsten voor de staat'. Verder leren we dat alle accijns die de overheid jaarlijks vordert bij de vorige telling in 2011 op 11 miljard euro stond. In de onderstaande grafiek zie je de verdeling tussen brandstof, drank en tabak volgens het CBS.