Tips en tools voor duurzame ondernemers

Duurzaam ondernemen. Het klinkt zo mooi en er aan ontkomen wordt (gelukkig) steeds moeilijker. Maar hoe doe je dat eigenlijk? Door alle organisaties, handleidingen, adviseurs en platforms zie je af en toe door de bomen het bos niet meer, om in groene sferen te blijven. Toch is een duurzaam of duurzamer bedrijf eenvoudiger dan dat het lijkt. Groener ondernemen hoeft niet dik in de papieren te lopen. Met slechts kleine aanpassingen en een verandering van je mindset – en die van je werknemers – kom je ver. 

Licht in de duisternis

Laten we eens starten met het licht in de werkruimte. Het is aanlokkelijk, zeker wanneer de dagen steeds korter worden en het daglicht een steeds kleiner deel van de dag opeist, om alle aanwezige lampen constant te laten branden. Dat is zeker niet altijd nodig. Laat het licht niet aan in ruimtes die weinig tot niet worden gebruikt. Daarnaast: ooit gedacht aan LED-verlichting?
 
Of sensoren. Lampen die vanzelf dimmen of doven wanneer er een poos niet wordt bewogen in een ruimte. De aanschaf van dit soort duurzame verlichting is niet eens zo veel duurder dan 'gewone' verlichting. En de meerprijs is snel terugverdiend door de vele branduren die niet worden gebruikt. Ook handmatige dimmers zijn handig. Soms is licht nodig, maar niet op bouwlampsterkte. Fijne bijkomstigheid is dat fel licht eerder vermoeide ogen en hoofdpijn kan veroorzaken. Dus, even dimmen met die verlichting! 

Tussen snikheet en ijskoud

Wat geldt voor de verlichting, is voor verwarming en airconditioning niet anders. Het aantal ijsdagen slinkt zienderogen dankzij de klimaatverandering. Dat betekent dat de verwarming steeds minder vaak hoog hoeft. Natuurlijk, er zijn altijd van die koukleumen onder je collega's die zelfs zitten te rillen wanneer er mussen dood van het dak afdonderen, maar die kunnen best wel eens wat vaker een dikke trui op vest aantrekken.
 
Wat we wel steeds vaker zien en vooral voelen zijn langdurige periodes van warm of heet weer. Dan is een airco noodzakelijker, wil je niet met je gehele team het kantoor uitdrijven. Wanneer het (te) warm is remt de productie af. Hitte versuft. Maar ga wel voor een zo milieuvriendelijk mogelijke airconditioning, zo ver dat dat mogelijk is. Niet zo'n brommend en energie slurpend modelletje Oost-Duitsland van voor de val van de muur, maar energiezuinige systemen. Laat je in ieder geval goed voorlichten voordat je tot aanschaf overgaat. Het ene systeem kan perfect zijn voor ruimte 1, maar een zinloze exercitie voor ruimte 2. 

Let op het water

Water! We kunnen niet zonder. Maar er is steeds minder van. En van dat vloeibare goud wordt op de werkvloer veel meer verspilt dan dat je in eerste instantie zou denken. Wat dacht je van de toiletten? Wees zeker dat de watertoevoer daarvan zo zuinig mogelijk is. Klinkt logisch, maar het gebeurt nog veel te weinig. Zorg er verder voor dat eventuele lekkages zo snel mogelijk worden gerepareerd. En nu we toch op het toilet zijn… Die handen drogen met een energievretende machine? Dat kan. Maar er is toch niets mis met een regelmatig vervangen textiele handdoek? Of papieren handdoekjes van gerecycled materiaal? 

Groen op het dak

Dat dak van je bedrijf. Wat doe je ermee? Niets? Zonde. Laat het dak bedekken met een groene laag van beplanting. Praktisch, want het verhoogt de levensduur van je dak. Daarnaast worden temperatuurschommelingen en het schadelijke effect van regen en direct zonlicht verkleind. En verder gaat een 'groendak' twee tot drie keer langer mee dan gewone dakbedekking. Ze hebben een zuiverende werking en rondvliegende stofdeeltjes worden opgevangen. Het water wordt gezuiverd door de beplanting, hierdoor kan het gebruikt worden voor industriële en huishoudelijke doeleinden (of de planten op kantoor). Kers op de taart, de met groen beplantte daken helpen bij een energiebesparing door warmte-isolatie. 'Op een vlak dak zonder groen kan de temperatuur oplopen tot 70 graden, met een groendak blijft de temperatuur rond de 37 graden', belooft H.B.M. Dakbedekking, een aanbieder van deze duurzame oplossing. Volgens het bedrijf dragen dit soort daken bij aan een groene en milieubewuste leefomgeving. 

Slim printen

We gaan weer even naar binnen. Een van de bekendste vormen van verspilling op de werkvloer is die van papierverspilling. Meer dan 60 procent van alle Nederlanders verspilt wekelijks één of meer geprinte pagina’s, zo blijkt uit onderzoek van technologiebedrijf Ricoh, uitgevoerd door Multiscope. Opmerkelijk is dat 57 procent 1 tot 10 pagina’s per week print (en 30 procent meer dan 10 pagina’s), en dat meer dan de helft vervolgens wekelijks 1 tot 5 verkeerd geprinte pagina’s weggooit. Slechts 1 procent van de ondervraagden geeft aan nooit te printen, terwijl 78 procent één of meerdere pagina’s per week uitprint. 8 procent print zelfs meer dan vijftig pagina’s per week. Met name voor financiële en administratieve documentatie wordt de printer veelvuldig gebruikt: contracten (34 procent), facturen (32 procent) en offertes (21 procent) behoren tot de meest geprinte documenten.
 
Gelukkig zijn er steeds minder ondernemers die voor elk wissewasje de printer of het kopieerapparaat aanzetten. Digitaal wint terrein en zo goed als alle grote spelers op de printermarkt bieden duurzame oplossingen waardoor je niet dagelijks een gekapt regenwoud uit de machines hoeft te laten rollen.

Ook hebben werkgever en werknemer een enorm ijzer in het vuur. Niet elk e-mailtje hoeft uitgeprint te worden. Verschillende softwareprogramma's en apps helpen je het papierverbruik te reduceren. En honderden of duizenden kilo's aan dossiers op papier zijn natuurlijk steeds minder noodzakelijk nu we alles kunnen opslaan in de cloud of in een nas. Zorg dan wel voor voldoende back-up en let erop dat de data veilig digitaal zijn opgeborgen, zodat kwaadwillenden er niet mee aan de haal kunnen gaan. 

Dat interieur kan nog best een tijdje mee

Ander punt: mocht er een Jan des Bouvries-achtig type je komen vertellen dat het interieur van je onderneming (deels) moet worden vervangen omdat het kleurtje grijs van de kantoorstoelen toevallig 'zoooooo 2011' is of de archiefkasten hem iets te veel doen denken aan de inrichting van de set van 'Debiteuren Crediteuren', wijs hem dan beleefd de deur. Het interieur hoeft echt niet elke paar jaar te worden vervangen. Pas wanneer de ergonomie van je personeel in gevaar komt, wordt het tijd voor vervanging. Echter, een update van de werkvloer kan al met enkele nieuwe planten (ook goed voor de luchtkwaliteit op kantoor!), kunst van de kunstuitleen aan de muur en zo af en toe een verplaatsing van de bureaus en kasten. Het voelt als nieuw. 

Groen woon-werkverkeer

Hoe kom jij eigenlijk naar kantoor? En welk vervoer gebruikt het personeel? Het is bepaald geen nieuws dat het gebruik van openbaar vervoer – nog liever de fiets – beter voor het milieu is dan steeds weer de auto pakken om je netjes iedere ochtend aan te sluiten in een file en op de weg terug nogmaals. Stimuleer je personeel om in plaats van de heilige koe de trein, de bus en/of tram te nemen. En mocht het woon-werkverkeer een kleine afstand behelzen, stap op de fiets.
 
Mochten bovenstaande opties onmogelijk zijn en de auto toch de enige oplossing: ga dan eens na of elektrisch rijden niets voor jou en het personeel is. Heb je een bedrijfswagenpark? Dan is elektrisch zeker het overwegen waard. En wordt er geleased? Dan zijn de mogelijkheden om zuiniger te rijden ook legio. O ja, er is ook nog altijd het aloude carpoolen en je kan je aansluiten bij initiatieven als Greenwheels. Mogelijkheden te over. 

Vraag advies

Natuurlijk blijven er altijd vragen die niet simpel zijn te beantwoorden, want elke onderneming is weer anders en advies op maat is vaak welkom. Op dat moment kan je als ondernemer terecht bij verschillende organisaties. Zo helpt de Rijksoverheid bedrijven die hulp nodig hebben bij maatschappelijk verantwoord ondernemen.
 
Dat helpen doet de Rijksoverheid door middel van onder andere de Transparantiebenchmark. Elk jaar laat de Rijksoverheid 500 verslagen van bedrijven over hun MVO-activiteiten onderzoeken. Het bedrijf dat het hoogst eindigt op de Transparantiebenchmark ontvangt een prijs.
 
De overheid stimuleert de ontwikkeling van duurzame producten door zelf duurzaam in te kopen. Zo hebben veel ministeries alleen nog maar biologische producten in de bedrijfsrestaurants. De overheid heeft MVO Nederland opgericht, een inmiddels welbekende organisatie voor de lezers van Baaz. Het is de nationale kennis- en netwerkorganisatie op het gebied van MVO. Bedrijven die duurzamer willen ondernemen kunnen er altijd terecht.
 
MVO is ook een vast onderdeel van Nederlandse handelsmissies naar het buitenland. Gaan bedrijven mee met deze missies? Dan moeten zij de MVO-OESO-richtlijnen onderschrijven. OESO is de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Nederlandse delegaties brengen MVO ter sprake in het land dat zij bezoeken.
 
Bedrijven die de OESO-richtlijnen naleven kunnen financiële ondersteuning krijgen bij internationale handels- en investeringsactiviteiten. Het Initiatief Duurzame Handel (IDH) helpt bedrijven met de verduurzaming van hun internationale productieketen. Het IDH is met steun van de Rijksoverheid opgezet. Doel is om duurzame handel in bijvoorbeeld cacao, katoen, thee, koffie, soja en elektronica te stimuleren. Voor Nederlandse ondernemers is het vaak moeilijk om misstanden bij deze leveranciers te herkennen en aan te pakken. Denk aan corruptie, dwangarbeid of milieuvervuiling.
 
Tot slot adviseren Nederlandse ambassades in het buitenland bedrijven over de MVO-risico’s die zij in buitenlandse markten tegen kunnen komen. 

En wat doen je leveranciers?

Hoe staat het eigenlijk met het energieverbruik, materiaalgebruik en herbruikbaarheid van de inkopen van je onderneming? Wat kunnen de leveranciers verder bieden? Durf gerust te vragen, stelt MVO Nederland voor.
Stel dus ook je bank of verzekeraar vragen over hun MVO-beleid. Wat financieren ze wel, wat niet? Stellen ze MVO-eisen aan klanten of investeringen?

En selecteer je leveranciers op basis van MVO-criteria. Heeft de leverancier een MVO-beleid? Hanteert de leverancier aantoonbare standaarden ten aanzien van milieuveiligheid en veiligheid? En vraag hem of haar of er milieuvriendelijke transportmogelijkheden zijn zoals elektrisch vervoer.
 
MVO Nederland wijst er verder op dat je leveranciers een leveranciersgedragscode zouden kunnen ondertekenen, waarin je aangeeft wat je van hen verwacht op het gebied van MVO. Maak de leverancier bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het terugnemen van het verpakkingsmateriaal of vraag naar de mogelijkheden om het product(onderdeel) terug te nemen of te recyclen.