Van ondernemer naar misdadiger: ook jij bent vatbaar voor corruptie
Iedereen weet dat omkoping in Nederland strafbaar is, maar niet elke ondernemer weet dat je ook buiten de lijntjes van de wet kleurt wanneer je je in het buitenland aan omkooppraktijken waagt. Wel is er een onderscheid tussen omkoping dat vervolgd wordt door het OM, en faciliterende betalingen waartegen het OM meestal niet optreedt. Bij omkoping gaat het om grote bedragen of giften waarmee je iemand aanzet tot een ongeoorloofde handeling die jou vervolgens concurrentievoordeel oplevert. Faciliterende betalingen zijn kleinere bedragen die iemand aansporen om geoorloofde handelingen sneller te verrichten. Een voorbeeld hiervan is het bedrag dat lokale autoriteiten aan Tony’s vroegen om de containers sneller uit de haven van Ghana te krijgen.
Wie doet wat en wat doe jij?
Hoeveel checklists en anticorruptiemaatregelen je ook hebt opgesteld, de kans dat je in aanraking komt met corrupte toestanden is, afhankelijk van het land waarin je opereert, groot. Daarom is het handig om te weten wat je moet doen als je corruptie op het spoor komt of zelf voor het blok gezet wordt. Wat doe je bijvoorbeeld als je jouw producten met beperkte houdbaarheidsdatum alleen tijdig over de grens kunt krijgen wanneer je een steekpenning betaalt?
Stap één is contact opnemen met de ambassade. Als er iemand op de hoogte is van de lokale situaties op het gebied van corruptie is het de ambassademedewerker wel. Vaak weet zo’n medewerker welke (overheids-)instanties bekendstaan om corrupte praktijken en wie goede partijen zijn om wél mee samen te werken. Bovendien kun je ambassades benaderen voor vragen en twijfels, zonder dat je direct als verdachte wordt gezien en kunnen de medewerkers concrete zaken neerleggen bij de juiste personen en instanties. Krijg je te maken met corruptie, dan is het zeker zinvol dit te melden. Bedenk dat corruptie hardnekkiger is dan onkruid en nooit uit zichzelf verdwijnt. Andere stappen die je kunt ondernemen zijn zelf contact zoeken met de rijksrecherche of het OM.
OESO-richtlijnen
Wanneer doe je het goed als ondernemer als het gaat om corruptie? Natuurlijk zijn er de lokale wetten, maar er is ook een soort gedragscode: de OESO-richtlijnen. Deze maken duidelijk wat de Nederlandse overheid (en 43 andere landen) van bedrijven in het buitenland verwacht op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en bieden handvatten voor het omgaan met ketenverantwoordelijkheid, mensenrechten, kinderarbeid, milieu en corruptie.
Elf anti-corruptietips
Strafbaar of niet, corruptie is voor niemand goed en dient zoveel mogelijk vermeden te worden. De vraag is alleen: hoe? Zes samenwerkende partijen waaronder OESO, VNO-NCW en de Rijksoverheid hebben elf tips opgesteld in strijd tegen corruptie.
- Voorkomen is beter dan genezen
- Bereid je goed voor op internationaal zakendoen
- Werk samen met ambassades en andere bedrijven
- Maak een gedragscode en/of klokkenluidersregeling
- Werk transparant
- Beperk faciliterende betalingen tot een minimum
- Werk met heldere contracten
- Richt financieel management ook op de aanpak van corruptie
- Selecteer tussenpersonen zorgvuldig
- Bereid in- en uitklaren bij de douane zorgvuldig voor
- Checklist: maak een inschatting van de situatie waarbij je bij voorbeeld kijkt of een geplande actie in overeenstemming is met de wet en de gedragscode van je bedrijf, wie er bij de actie gebaat is en wie er mogelijk door in gevaar komt. Kijk ook of je het bedrag van faciliterende betalingen openlijk in de boekhouding opneemt en of je alternatieven kunt bedenken.
Lees meer
