Werknemers in financiële nood: wat kun je als werkgever doen?

Auteur: Michel van Leeuwen, directeur en gerechtsdeurwaarder bij Flanderijn.

Nederland is al maanden in de ban van een onzekere economie. De inflatiecrisis en stijgende energieprijzen zorgen ervoor dat mensen met spanning naar hun financiële situatie kijken. Omdat de toekomst onzeker is, maken mensen andere keuzes: uitgaven worden uitgesteld of de keuze valt op een goedkopere optie. Door de oplopende kosten, lijken steeds meer mensen in de problemen te komen en komt schuldenproblematiek steeds vaker voor. Er heerst een vooroordeel dat zij vaak zonder werk thuis zitten. Maar het tegenovergestelde is waar. Meer dan 40% van de mensen met problematische schulden heeft gewoon een baan. Toch wordt er op de werkvloer nog weinig, te weinig, gepraat over schulden. Maar welke rol zou een werkgever hier in moeten spelen?

Financieel gezonde werknemers zijn jouw business

Vaak zien werkgevers schuldenproblematiek van hun werknemers als een privékwestie. Voor een deel is dat natuurlijk zo, maar financieel ongezonde werknemers hebben ook een grote invloed op het bedrijf. Geldstress bij werknemers heeft per slot van rekening grote gevolgen: verzuim neemt toe, het risico voor fraude groeit, de productiviteit neemt af en de betrokkenheid met de organisatie vermindert. Bovendien kan het een werkgever veel geld kosten: uit onderzoek van Deloitte blijkt dat financiële zorgen van een werknemer een werkgever al gauw €13.000 kost. Ook zorgen loonbeslagen voor veel administratieve lasten bij werkgevers. Bij iedere salarisbetaling moet er een deel van het loon afgedragen worden aan de deurwaarder. De hiervoor genoemde zaken maken duidelijk dat het voor werkgevers belangrijk is om voorbereid te zijn op werknemers met schulden. Bij werkgevers zal nu de vraag rijzen: wat kan ik doen om mijn werknemers te ondersteunen? Ik geef je drie tips.

1. Signalen opvangen

Er zijn vaak signalen waaruit blijkt dat werknemers in financiële problemen zitten, ook al hebben ze dit nog niet met de organisatie gedeeld. Dit kunnen duidelijke signalen zijn zoals stress of een hoger verzuim. Maar ook kleine signalen. Komt een werknemer bijvoorbeeld niet naar kantoor op zijn verjaardag? Misschien kan hij een traktatie niet betalen. Of schept hij opeens veel meer op tijdens de lunch in de bedrijfskantine? Het kan zijn dat hij nog geen ontbijt heeft gehad. Dit soort signalen kan men kan gebruiken als opening voor een gesprek. Een belangrijk signaal is dat een deurwaarder om informatie over een werknemer vraagt in verband met een te leggen loonbeslag. Maar ik zie helaas nog vaak dat werkgevers dat moment niet gebruiken om in gesprek te gaan met de betreffende werknemer. Dat is echt een gemiste kans.

2. Het gesprek aangaan

Het belangrijkste dat je als werknemer kunt doen is een gesprek aangaan. Wanneer er geen directe aanleiding is, zoals de hiervoor genoemde signalen, nodig dan werknemers op een laagdrempelige manier uit voor een gesprek. Dat kan door periodiek een bericht te verspreiden in de gehele organisatie of door het aan te stippen in een functioneringsgesprek. Geef voorafgaand aan het gesprek aan dat er vertrouwelijk met de informatie wordt omgegaan. Tijdens het gesprek kun je bijvoorbeeld vragen waar mensen behoefte aan hebben in hun huidige financiële situatie of de signalen die je hebt opgevangen bespreken. Daarbij is het belangrijk om te beseffen dat weinig mensen open zijn over hun schulden. Schaamte is hiervoor een belangrijke oorzaak. Mensen met schulden willen ook het liefst zelf hun probleem oplossen, ook al weten ze dat dit eigenlijk niet lukt. Bied dus aan om gezamenlijk een oplossing te bedenken en regel het niet vóór hen.

Je kunt werknemers ook aanbieden om met iemand anders te gaan praten, bijvoorbeeld de vertrouwenspersoon. Daarnaast kun je werknemers ook informeren via het intranet of bijvoorbeeld door onder aan de loonstrook toe te voegen waar zij terecht kunnen als ze geldproblemen hebben. Door deze mogelijkheden te bieden kun je de drempel verlagen voor werknemers om voor hulp aan te kloppen bij de teamleider of HR-medewerker.

3. Handige tools aanbieden

Er zijn verschillende tools die je als werkgever kunt aanbieden, zodat de werknemer meer grip krijgt op zijn geld en schulden. Verdiep je dan ook in de vele instrumenten die op de markt zijn om werknemers te ondersteunen. Bekijk bijvoorbeeld de website Geldfit.nl waar mensen een eenvoudige test kunnen doen en terecht kunnen voor laagdrempelige begeleiding. Een andere tool is de FinanciëleGezondheidscheck van het Nibud. Deze tools kunnen heel effectief zijn, omdat de werknemer zelf de controle kan houden. Het kan natuurlijk voorkomen dat de werknemer meer nodig heeft dan een handige app. Soms kunnen werkgevers hen ook wat lucht geven door een voorschot op het loon te geven. En soms is het verstandig om werknemers in contact te brengen met de juiste instanties die professionele hulp kunnen bieden zoals schuldhulpverlening. Iedere gemeente heeft hier contactpersonen voor.

Een belangrijke schakel

Uiteindelijk is het niet de verantwoordelijkheid van de werkgever om de problemen van werknemers op te lossen. Maar zij kunnen wel een belangrijke schakel zijn. Onderschat jouw waarde als werkgever dus ook niet. Het is begrijpelijk dat je soms het gevoel hebt dat je je op glad ijs begeeft. Praat dan ook met collega werkgevers over hun aanpak. Hoe hebben zij dit ingericht? Maar kijk zeker ook op de website Financieel Fitte Werknemers. Of sluit je aan bij de Nationale Coalitie Financiële Gezondheid. Zo vergaar je verschillende perspectieven en ervaringen. Op basis daarvan kan jij je eigen weg inslaan om er zo samen voor te zorgen dat je financiële fitte werknemers hebt én behoudt.