ABN AMRO - Personeelstekort breidt zich als een olievlek uit over beroepen

Bijna een derde van beroepen nu zeer krap

In 2021 is het aantal beroepen dat kampt met een personeelstekort sterk toegenomen. Eind januari is bijna 16 procent van de vacatures onvervulbaar, als rekening wordt gehouden met de beroepsvoorkeuren en reisbereidheid van werkzoekenden, zo blijkt uit de arbeidsmarktindicator van ABN AMRO. Opvallend is dat vorig jaar de krapte op de arbeidsmarkt vooral is toegenomen bij ‘ruime beroepen’, waarbij het eerder nog relatief weinig moeite kostte om geschikte arbeidskrachten te vinden. Het personeelstekort lijkt zich dus als een olievlek over de arbeidsmarkt uit te breiden. In 2020 was bijna de helft van de beroepen zeer ruim (minder dan één procent van de vacatures onvervulbaar), terwijl bij minder dan een kwart van de beroepen zeer grote krapte heerste (15 tot 50 procent van de vacatures onvervulbaar). Begin 2022 is het aandeel zeer ruime beroepen afgenomen tot een derde en is het aandeel zeer krappe beroepen toegenomen tot iets minder dan een derde. Zo is het veel lastiger om uitvoerders in de werktuigbouw en Food & Beverage-managers te vinden.

Snelle stijging vacatures in beroepen die van ‘zeer ruim’ naar ‘krap’ verschuiven

Het feit dat de krapte op de arbeidsmarkt zich nu in óók in beroepen voordoet waarvoor voorheen eenvoudig personeel was te vinden, kan worden verklaard doordat de economie in 2021 hard is gegroeid toen verschillende sectoren weer open gingen. Deze groeispurt leidde tot een sterke stijging van de vraag naar personeel. In beroepen die van ‘zeer ruim’ naar ‘krap’ zijn gegaan, blijkt de stijging van vacatures veel groter dan elders. Voor deze categorie is sprake van een verdrievoudiging (220 procent), terwijl dit voor de totale arbeidsmarkt ‘slechts’ 20 procent bedraagt. Verschuivingen aan de aanbodzijde - werkzoekenden die zich heroriënteren op beroepen waar het uitzicht op werk gunstiger is - spelen hierbij volgens ABN AMRO een minder grote rol. Hoewel in 2021 meer mensen van baan wisselden, heeft dit niet geleid tot een sterkere daling van werkzoekenden in beroepen met traditioneel lagere baankansen.

Aanbodzijde stimuleren cruciaal door blijvende arbeidsmarktkrapte

Naar verwachting heeft de krapte op de arbeidsmarkt, mede door de vergrijzing, een structureel karakter. Dit geldt vooral in beroepen waar de mogelijkheden van automatisering klein zijn en waarvoor de vereiste vaardigheden complex zijn. De urgentie om dit vraagstuk het hoofd te bieden, neemt volgens ABN AMRO alleen maar toe, omdat veel grote beleidsdossiers van het nieuwe kabinet - zoals de bouwopgave en de energietransitie - juist vragen om méér personeel. Naar schatting zijn hiervoor 100.000 extra arbeidskrachten nodig. “Nu alles erop wijst dat de krapte op de arbeidsmarkt langer aanhoudt, is het cruciaal om de aanbodzijde te stimuleren. Dit is bijvoorbeeld mogelijk door arbeidskrachten van werk naar werk te begeleiden. Maar ook voor mensen die al langere tijd niet werken geldt: er is weinig zo kansrijk als een werkgever die geen keus heeft. Ook werknemers met een groot gat in hun cv maken nu kans”, vertelt Sandra Phlippen, hoofdeconoom van ABN AMRO. “Ook het invoeren van een deeltijd-ww kan de arbeidsmobiliteit stimuleren. Dit zal aan het einde van de NOW-steun tot een stijging van het arbeidsaanbod leiden.”