De barcode is jarig! Vijf gestreepte weetjes

Vandaag de dag gaan er iedere seconde ruim 3000 barcodepiepjes af in Nederland. Wereldwijd zijn dat er wel vijf miljard per dag. En de barcodes die online worden gebruikt tellen we dan nog niet eens mee. De GS1 barcode (ook wel bekend als GTIN of EAN-code) is nog altijd ‘hip en happening’. 

Op de 43ste verjaardag van de barcode 5 barcode-weetjes:

1. Uitvinders barcode: afrekenen makkelijker maken

De geschiedenis van de barcode begint in 1948. Bernard Silver, student aan het Drexel Instituut voor Technologie in Philadelphia, ving een gesprek op tussen een supermarkteigenaar en een decaan van zijn school. De eigenaar vroeg of er een manier bestond om producten te coderen. Dat zou afrekenen aan de kassa makkelijker maken. Silver vertelde zijn studievriend Norman Woodland over het gesprek en samen gingen ze werken aan een oplossing. Op 20 oktober 1949 vroegen Woodland en Silver patent aan voor de barcode: een bull's eye met dikkere en dunnere lijnen.

2. Industrie klaar voor barcode met rechte lijntjes

Het patent op de barcode werd op 7 oktober 1952 goedgekeurd. Het duurde echter nog ruim twintig jaar voordat de streepjescode gebruikt werd. Het systeem sloeg eerst niet aan, omdat het scannen nog omslachtig was. IBM was het die afstapte van het ronde symbool en de rechte lijntjes introduceerde. Die waren makkelijker te lezen. 

3. Meneer Albert Heijn haalde de barcode naar Nederland

Voor de barcode moesten caissières de prijzen van alle producten uit hun hoofd leren. Daaraan kwam een einde toen meneer Albert Heijn de barcode naar Nederland haalde. Albert Heijn zag in de Verenigde Staten het barcodesysteem. Onder de indruk van de mogelijkheden wilde hij direct met zijn leveranciers om tafel om het systeem in Nederland in te voeren. Hij was immers al snel tot de conclusie gekomen dat er meer nodig was dan een bilaterale samenwerking om zo’n systeem te introduceren.

4. Albert Heijn kijkt naar eerste barcodescan aan de kassa in Nederland

Dan gaat het snel. Want in 1976 werd GS1 Nederland (toen nog EAN Nederland) door Albert Heijn opgericht: een onafhankelijke partij die borg moest staan voor ketenbrede invoering. Al een jaar later, in januari 1977, kijkt meneer Albert Heijn naar de eerste barcodescan aan de kassa in Nederland. In een Heemskerkse supermarkt – directeuren van Albert Heijn woonden daar in de buurt– werd de GS1 barcode (EAN) op een product gescand. Albert Heijn: “Ik heb met voldoening staan kijken. Ik dacht: het werkt echt! Allemachtig!”

5. Douwe Egberts eerste Nederlandse fabrikant met barcode

De barcode stond nog niet op alle Nederlandse verpakkingen. Het eerste product dat in Nederland werd gescand was een pak Douwe Egberts Koffie. Waar Albert Heijn als retailer het belang van de barcode als eerste inzag, nam Douwe Egberts deze pioniersrol op zich vanuit de leverancierskant. In 1980 roept de Stichting Merkartikel (nu FNLI) fabrikanten op de barcode te gaan gebruiken: ‘de retail wil met scanning beginnen, breng zo snel mogelijk barcodes op de verpakking aan.’