Europa mist lef in AI Continent Action Plan

In dit artikel deelt de Dutch Startup Association haar visie – rechtstreeks vanuit het perspectief van founders en investeerders – over wat Europa écht nodig heeft om te winnen in AI.

1. Ambitie zonder richting blijft hol

Hoewel het plan vol staat met goede bedoelingen, ontbreekt het aan concrete doelen en meetbare impact. Veel voorstellen herhalen bestaande initiatieven. In een wereld waarin de VS en China hun AI-ambities onderbouwen met miljardeninvesteringen en snelheid, komt Europa technocratisch en terughoudend over.

Wat ontbreekt is visie met daadkracht. De Dutch Startup Association roept op tot leiderschap dat verder gaat dan “beter dan voorheen” – en dat daadwerkelijk inzet op technologische autonomie en echt leiderschap.

2. AI Factories: geen antwoord op wat bedrijven nodig hebben

De voorgestelde AI Factories klinken veelbelovend, maar blijken in de praktijk niet meer dan een naamsverandering van EuroHPC-supercomputers. Die zijn gebouwd voor wetenschap, niet voor AI-productontwikkeling.

Praktische bezwaren:

• Moeilijk toegankelijk voor startups
• Technisch beperkt voor AI-workloads
• Geen bijbehorende diensten of ondersteuning

Startups kiezen liever voor cloudoplossingen die wél ontworpen zijn voor AI. De fragmentatie per land ondermijnt bovendien elke vorm van schaalvoordeel.

3. Grote bedragen, weinig nieuwe middelen

€200 miljard lijkt indrukwekkend, maar slechts €20 miljard is daadwerkelijk voor infrastructuur. De rest moet uit private hoek komen en is grotendeels herverdeeld geld.

Ter vergelijking:

• Frankrijk: €109 miljard (nationaal)
• VS: €480 miljard (federale inzet)

Als Europa wil concurreren, moet het net als Draghi voorstelt: nieuw geld reserveren binnen EU-meerjarenbegrotingen voor AI-productiviteit en ondernemerschap.

4. Sterk onderzoek, zwakke vertaalslag

Europees fundamenteel onderzoek in AI is toonaangevend. Maar de overstap naar toepassingen en startups verloopt traag. Universitaire spin-outs kosten in Europa gemiddeld twee keer zoveel tijd als in de VS.

De Dutch Startup Association ondersteunt initiatieven zoals Letta’s “vijfde vrijheid” rond onderzoek, maar pleit vooral voor versnelde techtransfer en meer ruimte voor ondernemerschap.

5. Pauzeer de AI Act, bouw eerst aan marktdynamiek

Een uniforme AI-markt is welkom, maar de huidige AI Act remt innovatie eerder dan dat het marktkansen creëert. Startups verkeren in onzekerheid over wat straks nog wél mag.

Voorstel van de Dutch Startup Association:

• Pauzeer de AI Act 3 jaar
• Creëer eerst schaalvoordelen via een goed functionerende interne digitale markt
• Regel pas wanneer risico’s concreet zijn en innovatie niet afremmen

6. Founders weten wat werkt – luister daarnaar

Europa beschikt over een groeiende groep ondernemers met internationale ambitie. Toch blijkt dat hun input onvoldoende gewicht krijgt in beleidsontwikkeling. Het Europese Startup Forum bevat amper actieve AI-founders.

De Dutch Startup Association stelt dat beleidsvorming beter functioneert als ondernemers met praktijkervaring direct aan tafel zitten. Bij zorgen over cloud-soevereiniteit kan bijvoorbeeld worden gekeken naar hybride modellen waarin innovatie niet wordt belemmerd door bureaucratische reflexen.

Actie is vereist

Het AI Continent Action Plan bevat bouwstenen, maar mist structuur, richting en aansluiting op de realiteit van ondernemers. Als Europa echt wil winnen, moet het durven investeren in ambitie, marktvoordeel en de mensen die het verschil maken.

De oproep van de Dutch Startup Association:

• Stel duidelijke doelen
• Investeer gericht in infrastructuur en groei
• Bied ruimte voor technologische disruptie
• Betrek ondernemers structureel in beleid