Topprioriteit: maak mentale en fysieke gezondheid op de werkvloer bespreekbaar

Werk en gezondheid zijn met elkaar verbonden. Enerzijds kan werk iemands welbevinden stimuleren, anderzijds kan het ook als risicofactor dienen voor de gezondheid. Het is als werkgever of manager daarom belangrijk om regelmatig te peilen hoe het met de mentale én fysieke gezondheid van medewerkers gesteld is. Hier valt echter nog een wereld te winnen, blijkt uit onderzoek van Quinyx. Zo durft een meerderheid van de werknemers bijvoorbeeld de gevolgen van werkomstandigheden niet aan te kaarten bij hun werkgever en/of manager. Tegelijkertijd hechten managers wel veel waarde aan de mentale en fysieke gezondheid van hun medewerkers, blijkt uit onderzoek van managementopleider ISBW. Maar hoe maak je dit onderwerp bespreekbaar op de werkvloer? En wat kun je doen om het mentaal welbevinden van medewerkers te verbeteren?

Het realiseren van een open cultuur

Gezondheid van medewerkers is natuurlijk topprioriteit. Volgens Maarten de Boo, Vice President bij Quinyx, doe je dit door je te verdiepen in wat er speelt op de werkvloer en vooral te kijken naar welke frustraties je als werkgever kunt wegnemen. Zo blijkt dat stress op de werkvloer, onder andere door onderbezetting, een grote impact heeft op de mentale gezondheid van medewerkers. Toch durft een aanzienlijk deel van de medewerkers zich hier niet over uit te spreken tegen hun manager. Dat is problematisch volgens De Boo: “Als medewerkers niet delen waar ze tegenaan lopen, kan dit duiden op dat ze zich niet veilig genoeg voelen om open te communiceren met hun leidinggevende. Dat wil je natuurlijk absoluut voorkomen.”

Volgens De Boo kun je dit doen door je als manager ook open te stellen. Dit houdt in dat je deelt wanneer je ergens tegen aanloopt of als je zelf ook even minder in je vel zit. “Goed voorbeeld doet volgen. Door zelf een open houding aan te nemen, stimuleer je medewerkers om dit ook te doen. Medewerkers verwachten transparantie en blijven graag op de hoogte van wat er speelt.” Door gesprekken aan te gaan, kom je erachter welke problemen er spelen en kun je kijken waar je op kort termijn mee kunt helpen. Ook adviseert De Boo om regelmatig te checken hoe het staat met de werknemersbetrokkenheid. “Dit kan bijvoorbeeld door dit periodiek te vragen, natuurlijk geanonimiseerd. Zo ben je als manager wel continu op de hoogte van wat er speelt en kun je hierop anticiperen.”

De betrokken manager

Maar hoe kijken managers eigenlijk zelf tegen de mentale en fysieke gezondheid van teamleden aan? Staat dit onderwerp überhaupt wel op de agenda? Managementopleider ISBW zocht het uit. Uit hun ManagementScore blijkt dat acht op de tien managers waarde hechten aan de mentale (80%) en fysieke (79%) gezondheid van medewerkers. Een derde van de managers (33%) maakt daadwerkelijk wekelijks tijd vrij om het gesprek aan te gaan met medewerkers hierover. Hier zitten volgens Rob Rijbroek, directeur bij managementopleider ISBW, nog wel wat haken en ogen aan: “Als manager sta je heel dicht bij de medewerkers. Het is belangrijk dat medewerkers zich niet verplicht voelen om over hun gezondheid te spreken. Aan de managers daarom de taak om een veilige werkomgeving te creëren waarin medewerkers durven te praten over hun gezondheid en zich op hun gemak voelen om dat te delen waar zij zich prettig bij voelen."

Daarnaast is het altijd goed om te letten op (onbewuste) signalen van medewerkers, en om dit vervolgens – vrijblijvend – bespreekbaar te maken, zo stelt Rijbroek. Bijvoorbeeld een hele energieke en enthousiaste medewerker, die dat opeens niet of veel minder is. “Zorg dat je een nieuwsgierige en betrokken houding aanneemt als je het gesprek aangaat met een medewerker hierover. Het is belangrijk dat je oprechte interesse toont. Wat speelt er allemaal in de organisatie waardoor een medewerker de energie verliest? En wat zijn de vervolgstappen om samen tot een oplossing te komen? Een betrokken manager weet precies wat er speelt en weet welke manier van managen bij welke persoon past.” Rijbroek geeft hierbij als voorbeeld dat behoeftes van medewerkers uiteen kunnen liggen. Waar de een zich alleen gelaten voelt, waardeert de ander het juist om eigen verantwoordelijkheid te hebben. Stel dit dus af per medewerker.

Volgens Rijbroek is het zaak dat managers focussen op het creëren van een vertrouwensband. “Kaart aan dat je graag helpt en dat teamleden bij je aan mogen kloppen als ze rondlopen met problemen. Dan kunnen jullie samen een oplossing zoeken, bijvoorbeeld door het takenpakket of de werktijden aan te passen. Daarnaast helpt het ook als je jezelf kwetsbaar opstelt en persoonlijke ervaringen deelt. Zo creëer je een sfeer van vertrouwen. Natuurlijk hoef je niet alles tot in detail te delen, maar je mag best laten weten dat jij ook maar een mens bent en ook weleens mindere dagen hebt.”

Gedeelde verantwoordelijkheid

Volgens Lars Vissers, directeur bij De Arbodienst, ligt de verantwoordelijkheid van mentale en fysieke gezondheid bij medewerkers zelf, maar is het wel belangrijk om hen als werkgever de juiste ondersteuning te bieden. Vissers: “Wij geloven in goed werkgeverschap en dat je als werkgever je medewerkers – tot op bepaalde hoogte – moet ondersteunen. Het loont immers voor beide partijen als medewerkers gezond en vitaal zijn. Tot hoever deze ondersteuning gaat, is aan de werkgever en medewerker zelf, zeker als het de privé sfeer betreft.” Dit hangt ook samen met een gezonde bedrijfscultuur, dat Vissers omschrijft als ‘een cultuur waarin medewerkers zinvol werk doen, vrijheid ervaren en waardering krijgen’.

Volgens Lars kun je deze normen en waarden als manager vertalen naar je team. “Draag zorg voor open en eerlijke communicatie en feedback”, zo stelt hij. “Werk aan het vertrouwen door verantwoordelijkheid te beleggen bij je teamleden. Uiteraard vraagt dit om verschillende acties die je moet vertalen naar je medewerkers. Wat voor de één wel werkt, werkt voor de ander niet.” Wel moet je duidelijke kaders stellen en bepalen waar je voor staat als organisatie. “En dat moet vervolgens zo helder mogelijk gecommuniceerd worden, zodat zij weten waar ze zich aan committeren en zich daar ook goed bij voelen. Daarna is het zaak om vast te houden aan deze basis.”

Vissers vindt dat er een hoop ingrediënten zijn om een fijne werkomgeving te realiseren. “Een concreet voorbeeld waar lang niet altijd aan wordt voldaan is; wees duidelijk, maak beslissingen en draai daar niet omheen”, zo vertelt hij. “Houd als management daarbij ook regelmatig een spiegel voor aan jezelf. Wat verwachten we van onze mensen, hoe faciliteren we dat en wat doen we als mensen dit niet willen of anders uitvoeren? Wij geloven dat dit leidt tot duurzaam inzetbare medewerkers die vitaal, betrokken en bevlogen zijn.”

Mentaal en lichamelijk in balans

Daarnaast dien je je als manager te verdiepen in hoe je kunt bijdragen aan de juiste balans tussen mentale en fysieke gezondheid van medewerkers. Volgens Nadine Welling, Marketing Manager bij OneFit is het belangrijk om medewerkers te stimuleren om goed te slapen en te sporten. “Beweging gericht op ademhalen en mentale zelfzorg dragen bij aan het welzijn van medewerkers. Ik raad managers daarom aan om flexibel om te gaan met de agenda’s van hun medewerkers als zij een uurtje willen sporten of ontspannen. Dat kan door middel van sport, maar ook door mindfulness of een wandeling. Het is goed om even uit je werkomgeving te zijn, en samen sporten met collega’s zorgt ook voor betrokkenheid op de werkvloer. Tevens draagt het bij aan de creativiteit van je medewerkers.”

Sporten geeft een stuk vrijheid, maakt mensen gelukkiger en draagt bij aan het verlagen van het ziekteverzuim, zo vertelt Welling. Ook vraagt de huidige krapte op de arbeidsmarkt om te investeren in de gezondheid van medewerkers. “Tegenwoordig kom je als werkgever niet meer weg met een fruitschaal en gezonde lunch. Je bereikt veel meer met oplossingen zoals bedrijfsfitness. De focus ligt dus op het stimuleren van welzijn op de werkvloer zoals het toegankelijk maken van sporten tijdens werktijd. Doe je dit niet, dan is de kans groot dat medewerkers de deur uit lopen. Medewerkers met een mentale en lichamelijke balans blijven zitten én blijven beter in hun vel, wat leidt tot meer motivatie en minder personeelsverloop. Dit draagt bij aan de bedrijfsresultaten.”

Gezonde medewerkers, gezonde organisatie

De mentale en fysieke gezondheid van medewerkers verdient een prominente plek op de agenda van werkgevers. Doe je dit niet, dan is er een kans aanwezig dat je medewerkers ziek uitvallen of op zoek gaan naar een andere baan. Investeer in een open cultuur waarin vertrouwen centraal staat. Toon betrokkenheid richting medewerkers, zet in op duurzame inzetbaarheid en geef medewerkers de mogelijkheid om te werken aan hun fysieke en mentale gezondheid. Dit vergoot het werkgeluk en het welbevinden van jouw personeel.