Een bedrijf starten: Kwestie van goede voorbereiding of gewoon veel lef?

Wat zegt de expert?

Farid Darkaoui is niet alleen zelf ondernemer, hij is ook senior project- en procesmanager en business coach. Als trainer van honderden ondernemers heeft hij een uitgesproken mening over hoe de perfecte start van een bedrijf eruitziet. Zijn belangrijkste advies: ‘Weet waar je aan begint.’

Wel of geen onderzoek?

Wel. Althans, als we het advies van Farid Darkaoui volgen. ‘Je hebt natuurlijk wel ondernemers die op hun gevoel afgaan, daar is helemaal niets mis mee. Maar een onderneming beginnen, is niet niks. Je moet weten waar je aan begint en zeker in deze tijd waar veel ondernemers het gewoon niet halen.’ Een heel businessplan in elkaar timmeren, is niet altijd nodig. ‘Doe praktisch onderzoek. Als je duidelijk hebt wat voor product of dienst je wilt verkopen, zoek dan potentiële klanten en praat ermee. Zo kom je er achter of ze interesse hebben in jouw product. Je kunt wel eerst een heel plan schrijven, maar als je er daarna pas achter komt dat niemand interesse heeft, heb je veel tijd verloren. Dus eerst goed voor jezelf opschrijven wat je idee is. Doe dan praktisch onderzoek, zoek klanten en praat ermee. Zo weet je snel of je idee levensvatbaar is of niet. Dit bespaart je veel tijd en moeite. Als er genoeg mensen zijn die je idee willen kopen, dan kun je verder.’

Vragen beantwoorden

Start je een onderneming, dan loopt je hoofd al snel over met vragen. Wat wil ik precies? Wie is mijn klant en hoe zorg ik dat hij bij mij komt en niet bij de concurrent aanklopt? Stuk voor stuk zaken om over na te denken. Maar voordat je door de bomen het bos niet meer ziet, hier de meest essentiële vragen op een rij die je zéker moet beantwoorden voordat je aan de slag gaat.

A Welke doelgroep kies ik?

‘Ondernemers zeggen nogal vaak “mijn product is voor iedereen”. Dat is lastig: Als iedereen je klant is, is ook niemand je klant. Stel jezelf dus de vraag wie je doelgroep nu precies is. Iedereen is veel te breed. Heb je je doelgroep goed op je netvlies, dan moet je nagaan of die groep ook bereid is je product te kopen of je dienst af te nemen. Is dat het geval? Dan is het tijd voor vraag b.’

B Hoe onderscheidend is mijn product?

‘Dat is een essentiële vraag die je jezelf in de beginfase moet stellen’, zegt Farid. Hij denkt dat je tegenwoordig het beste kunt kiezen voor een niche. ‘Je moet opvallen en dat kun je vaak pas als je iets extra’s toevoegt of je specialiseert. Stel je voor dat je personal trainer bent, die zijn er genoeg. Maar als je je specialiseert in marathonlopers, dan onderscheid je je al. Niet iedereen kan dat.’

C Hoe ga ik mijn onderneming financieren?

Ook niet onbelangrijk: hoe zorg je dat je voldoende middelen hebt om te starten en in elk geval de beginfase door te komen? Onderzoek dit, want als je bij een bank of investeerder aanklopt, heb je zeker een uitgebreid businessplan nodig om ze te overtuigen. ‘Welke financieringsvorm handig is, verschilt per bedrijf’, legt Farid uit. ‘Het ene bedrijf kan zonder lening beginnen en het andere heeft veel geld nodig. Je moet eerst goed uitzoeken waar je aan moet voldoen om een lening te krijgen. Je hoeft niet per se bij een bank aan te kloppen, je kunt bijvoorbeeld ook voor crowdfunding kiezen. Denk hier goed over na. Ook als je een vergunning of andere zaken nodig hebt. Neem dit allemaal mee in je onderzoek.’

Conclusie: Leren denken vanuit de klant

Als het aan Farid ligt is onderzoek doen de beste manier om een bedrijf te beginnen. Hoe je invulling aan zo’n onderzoek geeft, verschilt per ondernemer en type bedrijf. Zolang je maar relevante vragen aan jezelf stelt over onder meer de klant en de doelgroep en deze ook beantwoordt. ‘Leer denken vanuit de klant en niet vanuit jezelf. Praat met je doelgroep en maak voor jezelf duidelijk wat hij wil en wie hij precies is. Iedereen weet dat de klant belangrijk is, maar in de praktijk wordt daar niet altijd genoeg rekening mee gehouden. En het allerbelangrijkste is nog: weet waar je aan begint!’

Business Model Canvas

Kies je voor uitgebreid onderzoek, dan denk je waarschijnlijk al snel aan een marktonderzoek, concurrentieanalyse of doelgroeponderzoek. Een andere goede optie is een Business Model Canvas. Dit is een handige tool om je bedrijf snel en overzichtelijk in kaart te brengen. Aan de hand van negen bouwstenen beschrijf je onder meer het verdienmodel, de klanten, het product of de dienst, relaties en organisatie. ‘Je hoeft dan geen heel boekwerk te maken, maar in principe geef je op één pagina weer wat je idee en plan is. Ik noem het daarom ook wel businessplan op één A4’tje. Kwaliteit is hier veel belangrijker dan kwantiteit. Ik heb wel eens een businessplan gezien van vijftig pagina’s, waar helemaal niets nuttigs in stond en een plan dat op een A4’tje stond en perfect was.’

Tips van Farid

• Doe dingen waar je achter staat en waar je passie ligt.
• Denk groot, maar begin klein. Weet waar je uiteindelijk naar toe wilt en wat je droom is, maar neem niet meteen gekke, grote risico’s.
• Toets je idee bij potentiële klanten. Marketing en sales zijn in ondernemerschap heel belangrijk. Zorg dat je hier genoeg verstand van krijgt.
• Besteed tijd aan netwerken, dat is een essentieel onderdeel van ondernemen.
• Zoek naar de niche. Zorg dat je ergens heel goed in bent en blink daarin uit.

Hoe doen andere ondernemers het?

Niets mis met de mening van een expert, maar misschien geloof jij wel in een hele andere aanpak. Dat kan, want een vast rijtje regels hoe je een onderneming start en succesvol maakt, bestaat niet. Wij vroegen enkele ondernemers hoe zij begonnen.

Lot’s Lunchroom

Lotte Knoppert (21)
Bedrijf Lot’s Lunchroom
Functie Eigenaar en oprichter
Locatie Amsterdam, Rijnstraat 36
Sinds Januari 2014
Facebook www.facebook.com/LotsLunchroomAmsterdam

‘Bij mijn vorige werkgever, een brasserie in Amsterdam, kreeg ik steeds meer verantwoordelijkheden. Ineens had ik onderbuikkriebels, ik wilde iets voor mezelf beginnen. Mijn vader zei meteen: “Lot, doen!” Hij is zelf ook ondernemer, dus ik was overtuigd. Ik wilde mijn eigen lunchroom beginnen in Amsterdam. Ik had immers al veel horeca-ervaring en een lunchroom is straks met kinderen ook wel te combineren. Bovendien wil ik mijn geld verdienen tussen 09.00 en 18.00 uur en niet 24 uur per dag bezig zijn met mijn bedrijf. Ik keek wat de doelgroep was, wat er in de buurt waar ik wilde beginnen allemaal te doen was en welke concurrenten ik had. Toevallig moest ik voor mijn afstuderen ook een onderzoek doen naar lunchrooms in Amsterdam. Ik had dus wel een idee van het aanbod in de stad. Dat was handig, want ik wilde geen doorsnee lunchroom beginnen, maar juist nét even wat anders. Ik wilde me onderscheiden in bijvoorbeeld het aanbod van koffie, thee en brood.’

Extern onderzoeksbureau

‘Om de lunchroom te kunnen openen, moest ik een lening aanvragen bij de bank. Ik schakelde Solvid Ondernemen in, een extern bureau dat mij onder meer hielp met het maken van een businessplan. Het plan bestond uit twee delen: een commercieel en een financieel plan. In het commerciële plan besprak ik de aanleiding, het bedrijfsidee en mijn product en dienst. Het financiële plan was opgedeeld in een openingsbalans, een exploitatieprognose, een liquiditeitsprognose en aflossingsplan. Omdat ik een lening moest aanvragen, was het noodzakelijk dat het plan er goed uitzag. Ik had het ook wel zelf kunnen doen, maar dan was het minder sterk geweest. Ik stapte met mijn plan naar de bank, maar die keurde me af, omdat ik te jong en onervaren was. Daarna ging ik naar Qredits. Dit is een instelling die kleine ondernemers helpt hun bedrijf te financieren. Zij geloven echt in je, heel fijn is dat. Daar kreeg ik wel een lening. Mocht er iets gebeuren, dan staan mijn ouders garant, maar daar ga ik op dit moment niet vanuit. De zaken gaan steeds beter. Mensen weten me te vinden en ik heb wel het gevoel dat ik gesetteld ben in de buurt. Als ik geen lening nodig had gehad, had ik het businessplan misschien niet gemaakt. Je moet bij jezelf nagaan of je bijvoorbeeld een lening nodig hebt. Dan is een goed plan altijd een aanrader. Heb je het niet nodig, dan kun je ook zonder beginnen. Toon lef en gewoon doen. '

SiS design

Anita Coljee (29) en Carlijn Coljee (31)
Bedrijf SiS design
Functie Eigenaren en oprichters
Locatie Haarlem
Sinds Januari 2009
Website www.sis-design.nl

Anita: ‘Carlijn en ik zijn zussen en we hebben allebei een grafische opleiding gedaan. Toen ik een jaar of veertien was en Carlijn rond de zestien, hadden we al het idee om iets samen te starten. We waren toen nog hartstikke jong, dus dat ging ‘m niet worden. Pas later toen we allebei onze grafische opleiding hadden afgerond, wilden we heel graag iets samen beginnen, namelijk een reclamebureau. Al snel kwamen we op de naam SiS design en het logo hadden we ook al in ons hoofd. We moesten nu alleen nog de startfase in. In 2008 gingen we naar de Startersdag van de Kamer van Koophandel. We hebben daar met verschillende ondernemers gesproken. Eén man had ons verhaal aangehoord en zei meteen: “Jullie zijn zo enthousiast, gewoon beginnen. Het komt vast wel goed.” Dat hebben we toen maar gedaan.’

Geen onderzoek

‘We deden geen onderzoek en maakten geen plan. We sprongen gewoon in het diepe en we zagen wel waar het schip strandde. Je kunt wel een heel plan opstellen, maar in onze ogen kostte dat veel te veel energie en geld. Als je een goed idee hebt, moet je daar gewoon mee aan de slag gaan. Je moet een goed netwerk hebben om succes te boeken. Als je niet de juiste contacten en mensen om je heen hebt, kun je nog zo’n mooi plan hebben geschreven, maar kom je nog niet verder. Carlijn werkte eerst bij een reclamebureau en vond een paar potentiële klanten. Twee of drie, maar we hadden in ieder geval werk. Ik moet wel zeggen dat we het bedrijf heel langzaam hebben opgestart. Ik studeerde nog en had een andere baan. Carlijn deed in het begin veel voor ons bedrijf. Op een gegeven moment werd het steeds drukker en kon Carlijn het niet meer alleen, dus heb ik mijn baan opgezegd. Ongeveer drie jaar geleden besloten we om er met z’n tweeën vol voor te gaan en nu hebben we een goedlopend bedrijf.’

Financiële zekerheid

‘Als reclamebureau is het soms lastig om vaste inkomsten te krijgen. Je hebt opdrachtgevers, maar de meeste opdrachten zijn maar voor een bepaalde duur. We hebben wel een aantal vaste klanten, maar dat is niet genoeg om van te kunnen leven. Het is soms heel druk en soms kan het rustig zijn. Maar gelukkig is er iets moois op ons pad gekomen. Via Twitter zijn we in aanraking gekomen met Huisaanhuis.nu, een advertentiebureau dat advertenties plaatst in huis-aan-huiskranten in heel Nederland. Hierbij wordt tevens gratis de vormgeving van de advertenties verzorgd. De eigenaar daarvan is al wat meer op leeftijd en hij zocht een opvolger voor zijn werkzaamheden. Wij hebben destijds gereageerd op zijn tweet en we zijn uiteindelijk partner geworden. Hierdoor hebben we echt bestaansrecht. Als dit niet op ons pad was gekomen, hadden we het denk ik niet gered, ook niet met een businessplan. Dit zijn van die momenten die je van tevoren niet vast kunt leggen in een plan of onderzoek, dit overkomt je.’

Vinoos by AMS

v.l.n.r. Mireille Reuling (36), Sandra Fennema-Pol (37) en Marleen Teters (36)
Bedrijf Vinoos by AMS
Functie Eigenaren en oprichters
Locatie Amsterdam
Sinds Augustus 2013
Website www.vinoosbyams.com

Marleen: ‘Mireille, Sandra en ik kennen elkaar al een hele tijd. Tijdens het afstudeerproject van Mireille aan de Kunstacademie kwam ze met het idee om winegums te maken van echte wijn. Ze dacht: “Hoe moeilijk kan het zijn?” Nou, een stuk lastiger dan ze dacht. We zeiden meteen tegen haar dat het een top idee was en uiteindelijk is ze hier ook succesvol mee afgestudeerd. Daarna dachten we: “Waarom doen we hier niets mee? Wat kan ons nou gebeuren?” We hebben eerst allemaal informatie bij elkaar gezocht over het starten van een onderneming. Ook waren we geselecteerd om deel te nemen aan het Rabobank/ ACE Summerschool Ondernemerschap 2013. We behoorden met ons idee tot de beste twintig (afstuderende) studentenplannen van Nederland. Een week lang werden we begeleid met het schrijven van een businessplan. Ook hebben we veel aan ons netwerk gewerkt. Het fijne was, na die week hadden we ineens een perfect businessplan.’

Onderzoek, onderzoek, onderzoek

‘We stopten niet bij het businessplan, we wilden meer onderzoeken. Zo maakte Sandra, werkzaam op de marketingafdeling van ING, een uitgebreid marketingplan. Ze kreeg veel tips van haar collega’s. Daarnaast hebben we ook nog een overall-plan gemaakt: waar willen we over een jaar zijn met ons bedrijf? Welke bedrijven willen we benaderen en hoe gaan we het aanpakken? Op 1 augustus 2013 zijn we gestart en we hebben een half jaar lang onderzoek gedaan. We spraken heel veel mensen en bedrijven en lieten samples maken. We vroegen mensen onder meer: “Wat vind je ervan? Zou je het willen kopen? Tegen welke prijs? Hoe groot moet het doosje zijn?” We hielden een heel uitgebreid doelgroeponderzoek. Het eerste halve jaar hebben we geen cent verdiend, maar alleen geïnvesteerd in onderzoek en de ontwikkeling van onder meer de goede WINE gums, verpakkingen, logo en huisstijl. Om zeker te weten of de mensen buiten de randstad ook interesse in ons product hadden, reisden we het hele land door.’

Half jaar later

‘Na een half jaar vonden we dat we genoeg bedrijven en mensen gesproken hadden. Veel bedrijven zeiden: “Ik wil dit wel, bel me maar op.” Dus dat was voor ons de doorslag: we konden beginnen. De WINE gum is nu ongeveer een half jaar op de markt. Ons product is onder meer te koop bij de Bijenkorf, 9StraatjesOnline en vanaf 1 november liggen we in ieder KLM vliegtuig, dus reizen we de hele wereld over. Ook hebben we nu een paar aanbiedingen gekregen om het over de grens te verkopen. Zo hebben we contact met Selfridges in Engeland en El Corte Inglés in Spanje. We zijn nu als een malle pietje een exportplan aan het schrijven in samenwerking met de Kamer van Koophandel. We hebben een mentor toegewezen gekregen die ons daarbij helpt.’

Nuttig

‘Voor ons was het een hele grote stap om te stoppen met onze baan. Daarom hebben we zoveel aandacht besteed aan onderzoek. Ga ik hier echt voor? Is het het ook waard? Kunnen we met z’n drieën hiervan leven? Is het echt een gat in de markt? We wilden graag antwoord op deze vragen. Door al die onderzoeken, waren we er zekerder van dat het goed zou komen. Mireille en ik werken fulltime aan ons bedrijf, Sandra werkt nog fulltime bij ING.'