PandaBuy cyberaanval en politieonderzoek

Hoewel de PandaBuy-website nog steeds operationeel is, werken veel functies niet meer. Op de PandaBuy-kanalen op chatplatforms zoals Discord en Reddit heeft het bedrijf bevestigd dat dit te wijten is aan het politieonderzoek. Klanten maken zich zorgen en vrezen dat hun bestelde nagemaakte Nikes of Airpods mogelijk niet worden afgeleverd.

Het advocatenkantoor Rouse vertegenwoordigt de merkeigenaren, maar de specifieke merken zijn niet bekendgemaakt. Volgens Rouse heeft de Chinese politie locaties zoals opslagplaatsen en het hoofdkantoor in Hangzou doorzocht. Ook het netwerk van handelaren verbonden aan de website staat onder toezicht, volgens Rouse.

"Voor zover bekend is dit de eerste keer dat een Chinese online marktplaats van deze omvang wordt aangepakt", zegt transporteconoom Roel Gevaers. "PandaBuy is een bekende speler." Rouse omschrijft PandaBuy als een "enorm imperium".

PandaBuy werkt op een manier waarbij een klant contact opneemt met een handelaar via het platform, bijvoorbeeld voor een nagemaakte tas van een bekend designermerk. De handelaar, die verbonden is met fabrieken die nagemaakte producten produceren, stuurt foto's om de kwaliteit van het artikel te tonen. Als de klant tevreden is, plaatst deze een bestelling via PandaBuy, waarna het product direct aan de klant wordt doorverkocht. Na een succesvolle transactie worden de spullen verzonden.

Het aantal gebruikers van PandaBuy is niet precies bekend, maar de app is in Europa al meer dan een miljoen keer gedownload. React, een Nederlandse organisatie die zich zonder winstoogmerk inzet tegen merkvervalsing, merkt op dat het platform vooral populair is bij jongeren die er nagemaakte merkkleding kopen. Dit komt door marketingcampagnes op sociale media en het gemak van bestellen.

"Voor de opkomst van deze websites werden nagemaakte goederen voornamelijk in grote zendingen vanuit China verscheept, waarna tussenhandelaren ze doorverkochten. Deze stap wordt nu overgeslagen. Met slechts enkele klikken kun je eenvoudig een bestelling plaatsen," aldus een woordvoerder.

De helft van de Nederlandse jongeren is zich niet bewust dat het kopen van nagemaakte producten illegaal is, volgens de douane. Sommige klanten van PandaBuy zijn zich wel bewust van de risico's en delen tips om de douane te omzeilen, vooral op platforms zoals TikTok.

Gevaers pleit voor een uniforme Europese standaard waarvan niemand de exacte details kent, maar hij ziet dit niet snel gebeuren binnen de Europese Unie.

Hoewel klanten trucs gebruiken om controles te omzeilen, bestaat de mogelijkheid dat ze toch worden betrapt. Eerder deze maand werden de gegevens van meer dan 1,3 miljoen klanten van PandaBuy gelekt na een cyberaanval. Maar volgens Bailey richten de autoriteiten zich niet op de kopers, maar op de grote handelaren.

Het is lastig om de omvang van de wereldwijde markt voor nagemaakte producten in te schatten, maar het overgrote deel komt uit China. De Nederlandse douane heeft de afgelopen jaren een aanzienlijke toename gezien in het aantal onderschepte nagemaakte artikelen.

Of het aanpakken van websites zoals PandaBuy impact zal hebben op de nagemaakte productenindustrie, is onzeker. "Ik heb geleerd dat zodra er één wordt gesloten, er weer een andere opduikt. Het enige opvallende is dat de inval nu in China plaatsvindt. Dat zou mogelijk afschrikkend kunnen werken. Maar ik zie niet dat de Chinese overheid consequent streng optreedt tegen dit soort bedrijven," aldus Gevaers.