Pieter Omtzigt: 'Een nieuw sociaal contract'

Macht en tegenmacht

Over dit boek: “Heel lang geloofden we dat Nederland af was. Maar schijn bedriegt. Pieter Omtzigt laat zien dat er in Nederland grote problemen zijn met macht en tegenmacht. De mechanismen van de rechtsstaat functioneren niet goed meer, zoals uit het kinderopvangtoeslagenschandaal is gebleken. Omtzigt pleit vanuit zijn ervaringen in de politiek voor een nieuw sociaal contract.
 

Vertrouwen herstellen

Het is nodig om het vertrouwen tussen overheid en burgers te herstellen. Dat is zeker niet eenvoudig. We moeten instituties herbouwen door checks-and-balances te hernieuwen. Het vraagt ook om een andere mentaliteit van de overheid én van de burgers zelf. Er is geen simpele oplossing. Het hele weefsel van de rechtsstaat moet worden onderzocht en gerepareerd”.
 

In het boek doet Omtzigt een aantal voorstellen daartoe”. Zijn aandachtspunten:

• Een grondwettelijk hof“Anders dan in de meeste andere rechtsstaten kunnen Nederlandse rechters de wetten die zijn aangenomen door ons parlement niet toetsen aan de Nederlandse Grondwet”.
• Vernieuwing van het kiesstelsel“ Vertrouwen, in elkaar en inde overheid, is alleen mogelijk als iedereen zeggenschap heeft en mee kan doen, als we de betrokkenheid en draagvlak van onderop organiseren”.

• Een effectief en krachtig parlement “De Tweede Kamer heeft een aantal kerntaken zoals het maken van goede, deugdelijke wetgeving en het grondig en diepgaand controleren van de regering. Voor de uitoefening van haar taken maakt de Grondwet geen onderscheid tussen oppositie-Kamerleden of coalitie-Kamerleden. Beiden hebben dus diezelfde taak”.

• Een ware rechtstaat“Het is evident dat de bescherming van burgers en kleine ondernemingen zwaar tekort schiet op dit moment”.

• Ambtenaren professioneel en benaderbaar“De Nederlandse ambtelijke dienst is professioneel en bestaat uit toegewijde mensen. Een aantal mechanismes leidt er echter toe dat wanneer er iets misgaat, het niet gemakkelijk weer wordt rechtgezet”.

• Beter extern toezicht en externe onderzoeken“Signalen van problemen dienen natuurlijk allereerst binnen de overheid zelf herkend, opgepakt en opgelost te worden”.

• Levendig en onafhankelijk middenveld“Het maatschappelijk middenveld is te veel vervlochten geraakt met de overheid”.

• Onderwijs, volkshuisvesting, bestaansminimum“We moeten deze taken echt serieus nemen als de kerntaken van de overheid”.

• Minder modellen, meer mensen“Het zal dus niet meer mogelijk zijn om vrijelijk eigen definities en eigen niet-transparante modellen te bedenken met betrekking tot maatregelen”.

• Transparantie“Het lijkt zo simpel, maar de informatie bij de Rijksoverheid is al lange tijd niet op orde”.