Proactief werken: zo doe je dat

Wat is proactief? 

Volgens het Van Dale woordenboek houdt ‘Proactief’ het volgende in: ‘Waarbij je niet afwacht, maar vooruit denkt’. Hoewel die definitie de lading aardig dekt, gaat pro-activiteit nog verder. Iemand die proactief is maakt keuzes, leidt de weg, maakt dingen bespreekbaar, toont initiatief en durft de regie te pakken. 

Het tegenovergestelde van proactief is reactief. Een reactief persoon doet dan ook precies het tegenovergestelde: hij laat keuzes liever aan iemand anders over, hij volgt, hij houdt dingen voor zichzelf, is afwachtend en ziet andere graag de leiding nemen. Denk eens bij jezelf na; welke persoon zou een betere manager zijn? Een succesvollere ondernemer? Een meer inspirerende leider? De proactieve of de reactieve persoon?

Er is echter vaak geen scherpe scheidingslijn tussen proactieve en reactieve personen, bijna iedereen heeft zowel proactieve als reactieve eigenschappen. Bovendien kan iemands aanpak verschillen per situatie. Iemand kan heel proactiefzijn, totdat de druk op de ketel komt te staan. Het is echter altijd mogelijk om aan je pro-activiteit te werken.

Hoe wordt je proactief? 

Pro-activiteit is niet iets wat je uit een boek kunt leren, het is een eigenschap die je gaandeweg ontwikkeld. Je kunt er aanleg voor hebben, maar ook als je niet proactief geboren bent kunt je jezelf steeds pro-actiever opstellen. Dit is veelal een kwestie van ervaring, het gaat erom dat je vertrouwen krijgt in je eigen oordeel, inzicht en keuzes. Zodra je ziet dat je echt verandering kunt maken, zul je je vaker proactiefgaan opstellen. 

Hoe ziet dat er concreet uit? Durf verantwoordelijkheid te nemen. Kijk bijvoorbeeld wat de mogelijkheden zijn om de leiding te nemen van een team binnen je organisatie. Dit kan klein beginnen, zoals de feestcommissie, maar na verloop van tijd zul je steeds meer verantwoordelijkheid durven nemen. 

Kom ook vaker met ideeën, waarschijnlijk heb je genoeg ideeën over hoe jouw werkplek beter zou kunnen functioneren. Probeer deze ideeën vaker uit te spreken en wees ook bereid om de verantwoordelijkheid te nemen over de uitvoering van deze ideeën. Heb jij bijvoorbeeld het idee dat het hele kantoor beter over kan stappen op andere bureaustoelen? Neem dan ook de verantwoordelijkheid om zelf op zoek te gaan naar mogelijke modellen. Zo neem je zelf te regie en toon je initiatief. 

Een proactief leider

Hoe meer verantwoordelijkheid je krijgt, hoe meer proactiviteit er van je wordt verwacht. Dat is ook niet zo gek, hoe hogerop je komt in je carrière, hoe meer invloed jouw inzicht en ideeën zullen hebben op de organisatie. Het is dus een wisselwerking: hoe meer verantwoordelijkheid je hebt, hoe pro-actiever je moet zijn en hoe pro-actiever je wilt worden, hoe meer verantwoordelijkheid je zult moeten nemen. Eén ding is zeker: een reactief leider bestaat niet.