Robotisering

De WRR deed onderzoek naar de robotisering en heeft haar bevindingen samengevoegd in een e-book. Hierin worden diverse thema's behandeld, waaronder de stand van zaken in de robotica, de impact van de technologische verandering op de Nederlandse arbeidsmarkt en diverse kansen en bedreigingen van de robotsamenleving. Ook wordt er gekeken naar het aantal banen dat mogelijk verdwijnt. Conclusie: er komen ook banen bij.

De helft weg

Volgens studies van economen als Frey en Osborne (2013) verdwijnt in de komende twintig jaar de helft van het aantal banen in het Verenigd Koninkrijk. En ook in Nederland en Europa is dit beeld mogelijk, zo blijkt uit diverse onderzoeken. Maar er zijn vaker zorgen geweest over technologische werkloosheid – bijvoorbeeld tijdens de industriële revolutie – maar deze zijn bijna nooit werkelijkheid geworden.

Maar er komen banen voor terug

Kees Smaling, cio bij Aegon, stelt in het boek van de WRR dat er niet alleen banen verdwijnen, maar dat er ook nieuwe vacatures voor terugkomen. 'Aan de voorkant, waarbij het gaat om klanten werven en binden, komen er juist banen bij. Het gaat dan om functies in it en marketing, en in creatieve combinaties daarvan.' Volgens Kees heeft Aegon vooral social-mediaexperts, web-carespecialisten en datascientists nodig, wat allemaal nieuwe functies zijn. De verzekeringsmaatschappij heeft volgens Kees momenteel honderd vacatures openstaan. Een wat positiever toekomstbeeld dan tot nog toe geschetst werd. En een trend die we ook in andere onderzoeken terugzien. Zo liet het economisch bureau van de ABN AMRO in november weten dat de it-branche dit jaar en volgend jaar sneller groeit dan de Nederlandse economie als geheel. Volgens dat onderzoek komen er sinds 2011 per kwartaal 11099 nieuwe vacatures in deze sector, terwijl er veel minder nieuwe it'ers de markt betreden. Er zijn dus zeker kansen op het gebied van it en de robotisering.

De WRR schetst in haar boek drie scenario's die mogelijk zijn. Business-as-usual is de eerste en beargumenteert dat de verdere automatisering ongeveer evenveel nieuwe banen oplevert als het doet verdwijnen. Het tweede en derde toekomstbeeld laten zien dat machines het werk van mensen overnemen. Dit kan tot twee scenario's leiden: een selecte groep superrijken en heel veel armoede, of het betaalde-vrijetijdscenario. Maar er zijn ook drie negatieve scenario's die in het boek beschreven worden, namelijk systeemdwang, digitale uitbuiting en vervreemding.

Omgaan met robotisering?

De WRR zelf roept op tot 'actief beleid om de robotsamenleving voor iedereen een wenkend perspectief te laten zijn'. Volgens hen betekent dit dat we de negatieve toekomstbeelden zoveel mogelijk moeten vermijden en de positieve trends en toekomstbeelden moeten stimuleren. De eigenlijke conclusie van robotisering en de mogelijke werkeloosheid die volgt is dus eigenlijk: we hebben het (voor een groot deel) zelf in de hand.

De robot de baas

In het boek 'De robot de baas' staan de bevindingen en visie van de WRR op het gebied van robotisering beschreven.