Het nieuwe uitgeven is voor iedereen

En sinds iets meer dan een jaar is het ook nog eens mogelijk om van die digitale uitvoering een hele mooie, rijke en interactieve ervaring te maken. Zonder dat je daarvoor iedere keer een blik programmeurs open moet trekken of al uitgever moet zijn.

Trainingsinstituut Competence Factory zag al vroeg het potentieel in van deze nieuwe vorm van publiceren en bedacht een innovatief en vooruitstrevend trainingstraject. Daarmee kan iedereen echt aan de slag met het nieuwe uitgeven.

Tune out

Het apparaat dat deze toch behoorlijke revolutie in de wereld van uitgevers en publicaties in gang zette is natuurlijk de iPad. De Apple-tablet zorgde voor een compleet nieuwe mediabeleving, ook waar het gaat om lezen. Niet meer achter het bureau gebogen voor een scherm van de pc of laptop, maar lekker ontspannen op de bank thuis, in de trein, in bed of zelfs op de wc.

Het apparaat voegde ook ‘the best of both worlds’ samen. Het mooie opmaken en de verzorgde layout van printmedia kwamen samen met interactiviteit en rijke media van het web. ‘Die nieuwe vorm stelt ook weer nieuwe eisen aan uitgaves. In veel gevallen voldoet een interactieve pdf, met daarin heel misschien een filmpje of een link niet meer aan de verwachtingen van de gebruiker’, aldus Wouter Schröder van het trainingsinstituut Competence Factory.

‘Je kunt veel meer op het gebied van interactie met de lezer en bij de opmaak, typografie en navigatie is er een belangrijk element bijgekomen: de vinger. De beroemde vormgever Mario Garcia, die al decennia lang toonaangevende titels vormgeeft en van advies voorziet, zei hierover dat je bij het maken van tabletpublicaties voor ‘the eyes, the brain AND The Finger! moet ontwerpen.’

Groot potentieel en nieuwe tools

Al snel zag Competence Factory het enorme potentieel van deze nieuwe vorm van publicatie. En een gat in de markt, want de kennis hierover was niet echt aanwezig. ‘Dit was weer heel iets anders dan bijvoorbeeld webdesign, Flash development of het traditionele dtp-en voor printmedia.

Het verhaal van Flash was natuurlijk al direct niet meer aan de orde omdat de iPad dit niet ondersteunt. Html5 was op dat moment natuurlijk al wel stevig aan de weg aan het timmeren, maar als vormgever of dtper heb je helemaal geen zin in gortdroog codeerwerk. Je wilt zoals je gewend bent gewoon vanuit InDesign alles op kunnen maken en ook kunnen voorzien van een interactief sausje zonder dat je moet programmeren,’ zegt Schröder.

Direct kwamen er dan ook nieuwe tools op de markt die ervoor zorgden dat je de interactiviteit en rijke media gewoon vanuit InDesign kon toevoegen. ‘De eerste die daarmee kwam was het Nederlandse Woodwing. Zij leverden de tools voor het maken van de iPadversie van Time Magazine met Steve Jobs op de cover.

Dit nummer werd ook gebruikt door Jobs zelf bij de presentatie van de iPad in 2010. Voor Woodwing was het eigenlijk niet veel meer dan een extra tak aan hun uitgebreide systeem waar Time al gebruik van maakte. Zij boden als eerste speciale panelen binnen Adobe InDesign waarmee een interactieve tabletpublicatie kan worden gemaakt.’

‘Adobe, de fabrikant van In- Design, werd compleet verrast door de iPad en vooral de weigering van Apple om hun interactieve Flashparadepaardje te ondersteunen. Zij hadden hier vol op ingezet en moesten ineens een draai van 180 graden maken. Het duurde even, maar na een aantal versies kwam Adobe ook met een eigen ‘bèta-versie’ van hun Adobe Digital Publishing Suite.

Het leuke was dat deze software, in tegenstelling tot Woodwing, gratis te downloaden was. Maar omdat het nog experimentele testsoftware was, kreeg je ook alle kinderziektes mee. Toen ik er een beetje mee begon te spelen merkte ik dat ook. Had je net iets gemaakt, bleek het gemaakt, bleek het helemaal niet te werken. De reden? Daar kon je alleen maar naar raden. Dat leverde soms nog wel eens de nodige irritaties en frustraties op.’

Nieuwe trainingen

Al vlak na het beschikbaar komen van de eerste testversies van de Adobe Digital Publishing Suite startte Competence Factory met het geven van trainingen in het werken met deze nieuwe gereedschappen. ‘Dat was ook nog kunst-en-vliegwerk de eerste keren. De software deed niet altijd wat je voor ogen had of kon gewoon nog bepaalde dingen niet.

Maar we konden in ieder geval aan de slag met het maken van echte interactieve publicaties voor de iPad. Daarbij konden we gelukkig wel terugvallen op de kennis en ervaring van onze ervaren topdocenten, zoals Peter Villevoye. We waren de eerste opleider in Nederland die zich op dit nieuwe terrein begaf.

Tegelijkertijd probeerden we mensen wat orde in de chaos van het digitale uitgeven te bieden met een nieuw avondseminar. Daarin zetten we alle vormen van digitaal publiceren op een rij, met daarbij natuurlijk een prominente rol voor de tablet. Beide scoorden direct goed, er bleek dus een grote behoefte in de markt om hier iets mee te doen. Niet alleen vanuit de traditionele uitgeverij en printmedia, maar ook vanuit andere gebieden, zoals het onderwijs en de overheid.’

Van In Design naar AppStore

‘Uiteindelijk is dit verder uitgebreid tot een compleet eigen ‘cluster’ binnen ons aanbod op het gebied van Digital Publishing.’ Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor de Leergang Adobe Tablet Publisher. ‘Dat Adobe is een bewuste keuze. We hebben namelijk gekozen voor het inzetten van hun oplossing bij de diverse trainingen. We hebben wel over Woodwing gepraat, maar daar hangt sowieso een heel redactioneel systeem aan vast èn dus een forse investering.

Ook op het gebied van ontwikkeling van nieuwe trainingen bood het niet genoeg potentieel.’ ‘De Adobe-tools om in InDesign een tablet publicatie in elkaar te zetten, worden al meegeleverd met de nieuwste Creative Suite 5.5. Ook de kennis van docenten over deze oplossing en het feit dat we er al zelf mee aan het ‘spelen’ waren, heeft vanzelfsprekend meegespeeld bij de keuze.

De afweging voor het kiezen van de juiste oplossing komt ook terug in ons nieuwe Seminar Tablet Publishing Strategy. Daar lichten we een paar strategische keuzes, de verschillende tools en mogelijkheden toe en proberen wat orde in de chaos te scheppen. Ook op het gebied van inkomsten en kosten. Toch blijft het lastig om daar echt alles over te zeggen.

Zelfs Joris Heukelom, de baas van Sanoma, geeft toe dat zij het ook nog niet weten waar het heen gaat met het uitgeven op de tablets. “We zijn nog nergens”, zegt hij letterlijk. En zij waren in ons land toch een van de pioniers met apps als Autoweek en Viva. En voor je het weet verandert er weer van alles, zoals laatst met het nieuws over het integreren van de Adobe Digital Publishing Suite door Woodwing in hun eigen systemen.’

IMAGZIN

IMAGZIN is een spin-off van de ontwikkeling van nieuwe trainingen door Competence Factory; een project voor het opzetten van een eigen, zelfstandig tabletmagazine. ‘De bedoeling is dat dit op termijn een compleet zelfstandig verhaal wordt, bestaande uit een interactief magazine dat meerdere keren per jaar gedownload kan worden.’

Voor dit project heeft IMAGZIN ook een Adobe Digital Publishing Account genomen. ‘Daarmee kunnen we daadwerkelijk onze publicaties, gemaakt met InDesign, publiceren in de iTunes App Store of Android Market. IMAGZIN heeft dit account ook beschikbaar gesteld aan Competence Factory’, vertelt Wouter.

‘Daarmee zijn we redelijk uniek in onze branche en lopen we voor op onze collega’s. Niks demo’s of alleen een filmpje. Echt inloggen en aan de slag. Een uitgangspunt dat Competence Factory al twintig jaar hanteert in alle trainingen. Als klap op de vuurpijl bieden we de cursisten de mogelijkheid om geheel gratis hun eerste interactieve tabletpublicatie in de diverse App Stores te zetten. Een leuk extraatje waarmee je concreet het eindresultaat van je training kunt laten zien.’