Hoe moeten we omgaan met deepfakevideo’s die desinformatie verspreiden?

Door Dr. Martin J. Krämer, Security Awareness Advocate bij KnowBe4

Desinformatie wordt ook vaak gebruikt om te polariseren, wat statelijke actoren helpt die baat hebben bij een verdeeld verkiezingsresultaat. Het kiesstelsel van de EU is misschien minder kwetsbaar voor dit soort inmenging dan bijvoorbeeld dat van het VK of de VS, waar een tweepartijensysteem traditioneel is. Toch moeten we alert blijven op deze invloeden.

Een gezonde mate van scepticisme

We kunnen niet langer blind vertrouwen op de authenticiteit van alles wat we online zien. We moeten een gezonde mate van scepticisme hebben en ervan uitgaan dat inhoud gemakkelijk vervalst kan worden, volledig synthetisch kan zijn, of op zijn minst gemanipuleerd. Het verkeerd interpreteren van de werkelijkheid is ook een vorm van inmenging; het hoeft niet volledig verzonnen nieuws te zijn.

Om voorbereid te zijn, moeten we de bron van informatie beoordelen als belangrijkste indicator van betrouwbaarheid. Bij twijfel moeten we verschillende bronnen raadplegen. Lees twee of drie artikelen over hetzelfde onderwerp om te zien of er controverses zijn, en denk na over de motivaties en bedoelingen van verschillende bronnen en auteurs.

Het beoordelen van foto’s en video’s 

Bij video's en foto's moeten we ons bewust zijn dat ze helemaal nep kunnen zijn. We kunnen moeite hebben ze te detecteren aan de hand van “red flags” zoals details die niet kloppen, ogen die trillen, of een repetitief klinkende stem. We kunnen ook letten op lichaamstaal en of die natuurlijk overkomt. Deepfakevideo’s worden echter steeds beter. Het is daarom ook goed om informatie uit foto's en video's te verifiëren met andere bronnen, vooral als we onze mening erop baseren.

Hoewel deepfakes snel verbeteren en het binnenkort moeilijk zal zijn om nep van echt te onderscheiden, zijn er nog enkele indicatoren. Hier zijn een aantal tips om deepfake video's te herkennen:

• Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen gezichtstransformaties (het plaatsen van het gezicht van de ene persoon op dat van een andere) en volledig synthetisch gegenereerde video’s. De laatste zijn de afgelopen zes maanden aanzienlijk verbeterd en commercieel beschikbaar geworden.
• Gezichtstransformaties zijn soms makkelijker te herkennen, vooral rond de randen van het gezicht. Het kan lijken alsof de leeftijd van het gezicht verschilt van de rest van het hoofd. Ook kunnen schaduwen van wenkbrauwen afwijken, omdat deepfakes moeite hebben om de natuurlijke fysica van een scène na te bootsen. Dit geldt ook voor belichting, zoals of de schittering er natuurlijk uitziet. Deze indicatoren zijn minder betrouwbaar voor volledig gesynthetiseerde video's.
• Lichaamstaal is ook een goede indicator. Oogbewegingen moeten uitspraken en argumenten ondersteunen. Oogbewegingen zijn vaak eerder repetitief dan ondersteunend voor het gesproken woord. Consistente en repetitieve oog- of wenkbrauwbewegingen komen zelden voor in echte communicatie. Een ander voorbeeld zijn lipbewegingen, die meestal gesynchroniseerd zijn met het gesproken woord. De lipbewegingen kunnen er onnatuurlijk uitzien.
• Een andere belangrijke indicator is de stem, vooral bij bekende stemmen. Afwijkingen in bekende stemmen zijn het makkelijkst te detecteren. Plotselinge verschuivingen in toonhoogte, ritme en uitspraak zijn ook tekenen van een gegenereerde stem, maar die zijn minder vaak waarneembaar en komen minder vaak voor in gegenereerde audio. Een te precieze uitspraak kan opvallen; niemand spreekt constant als een nieuwslezer, overdreven gepolijst en nauwkeurig.

Voorlopig werkt het letten op onregelmatigheden of juist te veel regelmaat nog wel. Maar voor de toekomst kunnen we daar niet op vertrouwen. Het blijft het belangrijkst om kritisch denken en emotioneel bewustzijn te ontwikkelen en pogingen tot manipulatie te herkennen en tegen te gaan. Onderzoek naar effectieve en betrouwbare deepfakedetectietools is ook essentieel. Het is een wapenwedloop die we moeten volgen in het belang van de samenleving en het bedrijfsleven.