Wees niet bang voor de robot!

Er wordt veel onderzoek naar gedaan: de effecten van robotisering op de economie of preciezer nog, de invloed op onze banen. Want verdwijnen er daadwerkelijk vele banen omdat mensenhanden en –hersenen (deels) overbodig worden nu steeds vaker robots en computers worden ingezet in het bedrijfsleven? Als we allerlei onderzoeken, berichten in de media en kenners mogen geloven is die kans levensgroot en dat straalt af op werkend en studerend Nederland. 

Voor talloze werkzoekende jongeren een beangstigende gedachte, zo blijkt uit recent onderzoek van recruitmentspecialist YoungCapital onder 900 jongeren tussen de 17 en de 30 jaar. Hoe 'robofoob' zijn deze jongeren eigenlijk? 30 procent is daadwerkelijk bang om in de toekomst vervangen te worden door een robot of computer. 

Lageropgeleide jonge vrouwen zijn het bangst voor vervanging door een robot of computer, blijkt uit het onderzoek. Bijna de helft van de vrouwelijke MBO'ers (49 procent) is hier bang voor. Bij de mannelijke MBO'ers is dit veel minder: slechts 28 procent. Bij WO'ers is de situatie juist tegenovergesteld, daar zijn de vrouwen zekerder van zichzelf dan de mannen. Slechts 18 procent van de universitair geschoolde vrouwen is angstig, tegenover 24 procent van de mannen.  

Persoonlijkheid steeds belangrijker 

Toch is die angst niet per se nodig. Wel betekent het dat we moeten veranderen qua houding en arbeidsethos. 'Beroepen waar je sterke sociale vaardigheden voor nodig hebt, zijn beter bestand tegen robotisering en automatisering', zegt dr. Marcia Goddard, neurowetenschapper bij YoungCapital naar aanleiding van het onderzoek. 'Je persoonlijkheid wordt in de toekomst dus steeds belangrijker.'

'Jongeren die nu de arbeidsmarkt opkomen, moeten zich bewust zijn van een kentering in de manier van werken. Vaktechnische vaardigheden kun je prima op de werkvloer leren, maar bedrijven hechten steeds meer waarde aan soft skills. Jongeren weten echter vaak nog niet waar hun talenten liggen omdat ze minder ervaring hebben.'

Devies: ja, robots krijgen een steeds grotere rol op de arbeidsmarkt maar nee, het betekent niet dat we overbodig worden. Ee robot – of computer – kan namelijk lang niet al onze vaardigheden vervangen, waaronder het door Goddard genoemde sociale aspect. Wellicht moeten we ons veel meer concentreren op de verschillende positieve effecten die robotisering en automatisering hebben.

Brandbrief hoogleraren

De teneur van een brandbrief opgesteld door hoogleraren was eerder dit jaar echter anders van toon. 'Robotisering bedreigt honderdduizenden banen', zo schreven de hoogleraren. 'Softbots - intelligente software – maken nu al veel economisch-administratief werk overbodig in banken, verzekeringsmaatschappijen, administratiekantoren en de belasting. Hoewel ook het werk van hoger opgeleiden in het geding zal komen, waar het routinewerk betreft, staat vast dat vooral mensen met een middelbare en lagere opleiding kwetsbaar zijn. Daarmee zal de tweedeling in de maatschappij verder worden aangescherpt, zeker als deze mensen geen ander werk meer kunnen vinden.'

Toch zien de hoogleraren ook kansen, 'dat moeten we net zo goed voor ogen houden', zo onderkennen ze in dezelfde brief. 'Het is geen kwestie van alleen maar alarmeren. We worden productiever waardoor we nieuw werk kunnen creëren of werk kunnen behouden in Nederland dat anders zou verdwijnen. Robots kunnen ons verlossen van gevaarlijk en ongezond werk en precisie-operaties mogelijk maken waarvoor een mensenhand ongeschikt is. Er zullen nieuwe beroepen ontstaan, die we nu nog niet kennen. Robots kunnen mensen met beperkingen helpen om aan het werk te blijven en te komen. Zij kunnen ondersteunen en faciliteren. Daarmee wordt de arbeidsmarkt niet exclusief maar juist inclusief.'

'Het grote punt is, dat het van onszelf afhangt of robotisering een vloek of een zegen zal blijken', zo staat er in de brief te lezen. 'We hebben een politieke visie nodig om robotisering letterlijk in goede banen te leiden. Dat gaat helaas niet ‘automatisch’.'

Rabo en RoboValley

De Rabobank heeft bovenstaande in de smiezen en werkt sinds afgelopen voorjaar samen met RoboValley, een innovatiehub voor robotica in Delft. De twee partijen doen dit om de implementatie van robotica in het bedrijfsleven te stimuleren. De bank investeert 100.000 euro en wordt daarmee kroonpartner van RoboValley. Het partnership biedt de Rabobank een kans om kennis over robotica te delen met klanten, en RoboValley profiteert van het internationale netwerk van de bank.

Als onderdeel van de samenwerking gaat de Rabobank samen met RoboValley scans ontwikkelen waarmee in korte tijd kan worden verkend welke mogelijkheden er zijn om robotica te implementeren bij een bedrijf. Robotica-startups krijgen coaching en begeleiding en verder hebben beide partijen afgesproken om via rapporten, workshops en evenementen kennis te delen met klanten. De Rabobank is ook geïnteresseerd in de mogelijkheden die robotica en kunstmatige intelligentie bieden voor de financiële sector.

Voor RoboValley voorziet dit partnership in een grote behoefte. 'Wij merken dat het lastig is voor MKB-bedrijven die robotica willen implementeren om de financiering rond te krijgen', aldus Arthur de Crook, managing director van RoboValley, bij de bekendmaking van de samenwerking. 'Ik ben daarom blij dat we samen met de Rabobank gaan werken aan oplossingen waardoor deze bedrijven concurrerend kunnen blijven. Dankzij het partnership krijgen we bovendien toegang tot een grote groep bedrijven die te maken gaan krijgen met robotisering.'